بيوتكنولوژي گياهي

بيوتكنولوژي گياهي علم جديدي است كه در سال ۱۹۸۳ با توليد اولين گياه تراريخته توتون كه يك ژن برگرفته از يك باكتري را بيان مي*كرد، متولد شد. از آن پس شاهد ظهور گياهان تراريخته گوناگون و بالا رفتن توانايي توليد اينگونه گياهان بوده*ايم. اولين گياهان تراريخته فقط به بيان يك ژن مي*پرداختند كه اين ژن*ها اغلب نشانگرهاي قابل مشاهده بودند. پس از آن نسل دوم اين گياهان به بيان ژن*هايي مي*پرداختند كه صفات ساده زراعي مانند تحمل به علف*كش*ها و آفات را رمز مي*كردند و نسل سوم گياهان تراريخته توليد شده، صفات چند ژني مانند مسيرهاي پيچيده متابوليك بيان مي*شد. در زيست* فناوري گياهي كار بر روي صفاتي كه براي كشت و كار كشاورزان مناسب بودند رفته رفته كنار گذاشته شده و توليد محصولاتي با كيفيت و ارزش بالاتر براي مصرف*كنندگان از اولويت بيشتري برخوردار شده است.

بيوتكنولوژي گياهي در نقطه عطف تاريخي خود قرار گرفته است. گرايش به مهندسي ژنتيك در بيوتكنولوژي گياهي دو ديدگاه كاملاً متضاد را پديد آورده است: نخست كساني كه تصور مي*كنند اين موضوع قابليت ايجاد انقلاب سبز بعدي را دارد و آنهايي كه مهندسي ژنتيك را به شدت خطرناك مي*دانند. البته براي بررسي مزايا و خطرات مهندسي ژنتيك به اطلاعات دقيق نياز است و در اين زمينه بايد بر مبناي حقايق و واقعيت*هاي موجود به مردم و جامعه اطلاع رساني نمود.

نقطه شروع درك مفهوم بيوتكنولوژي گياهي در متن تاريخچه اصلاح گياهان قرار گرفته است. بنابراين براي اين منظور بايد مروري كلي بر ژنتيك كلاسيك و اصلاح سنتي گياهان داشته باشيم كه در حقيقت پايه و اساس بيوتكنولوژي گياهي نوين مي*باشند. بيوتكنولوژي گياهي شامل موضوعات بين رشته*اي سنتي و نوين گوناگوني مي*باشد كه در كنار يكديگر با فراهم كردن ابزارهاي مولكولي، بيوشيميايي، فيزيولوژيكي و بيوفيزيكي, در جهت برآوردن يك هدف اصلي عمل مي*نمايند. سرعت بخشيدن به اصلاح سنتي و توليد گياهاني كه با داشتن خصوصياتي باعث افزايش محصول در قالب يك برنامه پايدار مي*شوند. اين اشتباه است كه فكر كنيم بيوتكنولوژي گياهي يك سيستم يا مجموعه*اي از سيستم*ها و موضوعات است كه مي*خواهد جايگزين برنامه*هاي سنتي اصلاح گياهان زراعي شود. به طور خلاصه اين فناوري مجموعه*اي از ابزارهاي پيشرفته و مناسب را در اختيار اصلاحگران گياهان قرار مي*دهد تا بتوانند گياهان بهتري توليد و تكثير نمايند. در اين جهت بيوتكنولوژي گياهي يك قسمت از مجموعه تلاش*هاي بشر به منظور انتخاب، اهلي كردن و بهبود گياهان زراعي مي*باشد