موضوع: آشنایی با بیماری بلاست برنج Magnaporthe oryzae

برنج

برنج

برنج

برنج

برنج

نام بیماری: بلاست برنج

نام انگلیسی: Rice Blast

نام علمی: Magnaporthe oryzae

قارچ


به طور خلاصه

• لکه های دوکی شکل سفید با حاشیه های تیره روی برگ ها.
• علایم بر روی گره های ساقه نیز دیده می شود.
• مرگ گیاهچه یا گیاهان جوان.

علائم

قارچ عامل بیماری بلاست برنج به تمام قسمت های هوایی گیاه برنج از جمله: برگ، یقه (محل اتصال برگ به غلاف ساقه)، گره، گردن خوشه، قسمت هایی از خوشه و گاهی غلاف برگ حمله می کند. علایم روی برگها به شکل لکه های دوکی شکل یا بیضوی به رنگ زرد تا سبز روشن دیده می شود. مرکز لکه ها خاکستری تا سفید با حاشیه ای قهوه ای است. اندازه لکه ها و شدت بیماری به سن گیاه، ارقام گیاه و زمان آلودگی بستگی دارد. در ارقام حساس، لکه ها بزرگ شده و بهم می پیوندند که در نهایت منجر به سوختگی کل برگ می شود. آلودگی محل اتصال برگ ها و غلاف ها منجر به پوسیدگی یقه می شود و برگ های بالایی محل اتصال از بین می روند. علایم بر روی گره های ساقه نیز دیده می شود. در نهایت گردن خوشه پوسیده می شود و خوشه برنج از این نقطه آویزان شده و می شکند. در مراحل پایانی رشد گیاه، شدید بودن بیماری سبب کاهش سطح برگ، پوک شدن دانه ها و کاهش میزان محصول می یابد. بلاست برنج یکی از مخرب ترین بیماری های برنج می باشد.


میزبان ها



برنج




علت ها

بیماری بلاست برنج توسط قارچ Magnaporthe grisea ایجاد می شود. این قارچ می تواند سایر غلات نظیر گندم، چاودار، جو و ارزن مرواریدی را نیز آلوده کند. این قارچ می تواند روی بقایای گیاهی در زمستان زنده بماند و باعث آلودگی فصل های بعدی شود. گیاهان بالغ نسبت به گیاهان جوان نسبت به این قارچ مقاوم تر هستند. شرایط مناسب برای این بیماری دمای پایین، باران، وجود آب آزاد روی برگها و رطوبت پایین خاک می باشد. هر چه زمان پایداری رطوبت بیشتر باشد میزان بیماری بیشتر می شود. مصرف بیش از حد کود ازته و میزان پایین سیلیس در گیاه برنج باعث تشدید این بیماری می شود.


کنترل ارگانیک

تا به امروز کنترل بیولوژیک تجاری برای این بیماری گزارش نشده است. تحقیقات نشان داده است که باکتری های گونه باسیلوس و سودوموناس متابولیت هایی ترشح می کنند که موجب نابودی قارچ عامل بلاست در برنج می شود.


کنترل شیمیایی

در گام اول مدیریت، کنترل تلفیقی شامل اقدامات پیشگیرانه و استفاده از عوامل کنترل بیولوژیک توصیه می شود. برای کنترل شیمیایی بیماری بلاست برنج استفاده از قارچکش های تری سیکلازول 75% (بیم)، ایزوپروتیولون 40% (فوجی وان)، کارپروپامید 30% (وین اس سی 300)، تیوفانات متیل + تری سیکلازول 72.5% (ویستا)، تبوکونازول + تری فلوکسی استروبین 75% (ناتیوو) و تبوکونازول + تری فلوکسی استروبین 37.5% (تیلما) قابل توصیه می باشند. زمان استفاده از قارچکش ها در خزانه به محض مشاهده علائم بیماری و در مزرعه پس از ظهور بیماری بر روی 30 تا 40 درصد خوشه ها می باشد.


اقدامات پیشگیرانه

• 
  
  استفاده از بذور سالم و گواهی شده.
  
  
  
  
  
  استفاده از ارقام مقاوم (مانند ارقام شیرودی، ندا، فجر، سپیدرود، رش و تیسا).
  
  
  
  
  
  زمان کاشت برنج باید به گونه ای تنظیم شود که بوته ها قبل از بارندگی آخر تابستان خوشه دهند (معمولا در مزارعی که نشاکاری زودتر انجام می شود از بیماری بلاست برگ برنج جلوگیری می شود، اما به دلیل همزمانی مرحله خوشه دهی آنها با مرحله پنجه زنی و شكم گیاهان در سایر مزارع برنج، بلاست خوشه خسارت هايی را وارد می سازد).
  
  
  
  
  
  جلوگیری از مصرف زیاد کودهای ازته و استفاده از آن در بازه های زمانی متفاوت در چند مرحله به صورت سرک.
  
  
  
  
  
  مصرف کودهای پتاسه و سیلیکاته (با نظر کارشناس).
  
  
  
  
  
  کنترل علف های هرز داخل و حاشیه مزارع.
  
  
  
  
  
  رعایت تناوب زراعی.
  
  

منبع اریس

​

با عنایت به اهمیت مدیریت بیماری بلاست برنج ، کمیته پیش آگاهی و شبکه مراقبت برنج توجه شما کشاورزان گرامی را به نکات زیر جلب می نماید.
بیماری بلاست برنج یکی از بیماریهای مهم قارچی در مناطق برنج خیز بوده که علائم آن روی برگ بصورت لکه های بیضی یا دوکی شکل دیده میشود که مرکز لکه ها معمولا به رنگ خاکستری بوده و حاشیه لکه ها قهوه ای یا قهوه ای متمایل به صورتی می باشد.در ارقام حساس در شرایط مرطوب چند لکه بهم متصل شده و موجب سوختگی و پژمردگی برگها می شوند.لکه های ایجاد شده روی ساقه، گره و یا دم خوشه سبب پوسیدگی در محل لکه گردیده و در صورت پیشرفت بیماری دانه ها پوک و سنبله ها برنگ سفید مایل به خاکستری در آمده ، میزان محصول کاهش یافته و درصد شکستگی دانه ها هنگام تبدیل افزایش می یابد لذا مدیریت بیماری در قالب مبارزه تلفیقی جهت پیشگیری و کم کردن خسارت بیماری و افزایش کمی و کیفی محصول ضروری است .
الف- مدیریت مبارزه زراعی : نظیر کشت ارقام مقاوم ( متحمل )، اجتناب از مصرف بیش از حد کودهای ازته ، کاشت زود هنگام ، از بین بردن علفهای هرز داخل و حاشیه مزارع ، مصرف کودهای پتاسه و سیلیکاته (با نظر کارشناسان تغذیه) ..... در کاهش میزان آلودگی و خسارت بسیار موثر میباشد.
ب - مبارزه شیمیایی : در ارقام حساس و محلی در صورت لزوم طی 2 مرحله توصیه می گردد .
1- در مرحله رویشی اواسط پنجه زنی تا حداکثر پنجه زنی و مشاهده علائم بیماری روی برگها
2- در مرحله زایشی با ظهور 20 تا 25 درصد خوشه ها تا قبل از سفت شدن دانه ها
نکات مهم:
* جهت حصول نتیجه بهتر توصیه می شود مبارزه شیمیایی پس از برطرف شدن شبنم انجام پذیرد.
* توجه به اطلاعیه های هواشناسی بمنظور اطمینان از عدم بارندگی حداقل به مدت 24 ساعت پس از سمپاشی الزامی است.
* تاکید می شود سموم را از فروشندگیهای مجاز و در قبال اخذ فاکتور تهیه و از مصرف سموم تاریخ گذشته، رسوب کرده، دارای نشتی، برچسب مخدوش شده و پلمپ نشده خودداری نمایید.
* استفاده از سمپاش مناسب(سمپاش یکصد لیتری موتوری و یا سمپاش پشت تراکتوری) و رعایت میزان محلول مصرفی(400 تا 500 لیتر در هکتار ) مورد تاکید میباشد.
* توصیه می گردد با یکی از سموم توصیه شده علیه بیماری نظیر( تری سیکلازول 5 /0 کیلوگرم ) ، ( وین400 سی سی )، ( ناتیوو 160 گرم )، ( ویستا 5/0 کیلوگرم ) و یا( فوجی وان 25 / 1 لیتر) در هکتار استفاده شود.
* رعایت نکات ایمنی نظیر استفاده از ماسک، عینک، کلاه و لباس مخصوص سمپاشی ... ضروری است .

بيماري بلاست برنج، مهم‌ترين بيماري برنج در شمال كشور مي‌باشد. عامل اين بيماري قارچي با نام علمي Magnaporthe oryzae B. C. Couch است. با كشت ارقام محلي كه در مقابل اين بيماري حساس هستند و فراهم شدن شرايط مساعد محيطي براي ايجاد و توسعه بيماري، خسارت قابل توجهي به اين گونه ارقام وارد مي‌شود. در حال حاضر يكي از جنبه‌هاي مهم مديريت اين بيماري كنترل شيميايي آن مي باشد. در اين بررسي كارآيي قارچكش جديد فوجي وان 40% EC براي كنترل بیماری بلاست برنج در استان هاي مازندران و گيلان در مزرعه و در قالب طرح بلوك‌هاي كامل تصادفي، به ترتيب با هفت و هشت تيمار و هر تيمار در چهار تكرار، مورد آزمايش قرار گرفت. تيمارهاي آزمايش شامل قارچ‌كش‌هاي فوجي‌وان 40% EC در سه دز 75/0، 1 (دز پيشنهادي شركت) و 25/1 ليتر در هكتار، بيم 75%WP به مقدار 5/0 كيلوگرم در هكتار، وين 30% SC به ميزان 400 ميلي ليتر در هكتار (فقط در گيلان)، ويستا 5/72%WP به مقدار 5/0 كيلوگرم در هكتار، ناتيو 75%WG به مقدار 160 گرم در هكتار و شاهد (بدون سم پاشي) بود. عمليات سمپاشي در مراحل پنجه زني و ظهور خوشه‌هاي برنج انجام شد و در نهایت درصد بیماری بلاست برگ در مرحله ساقه‌دهی، درصد خوشه‌های آلوده یک هفته قبل از برداشت و عملکرد محصول (شلتوك) پس از برداشت ارزیابی گردید. داده ها با استفاده از نرم افزار آماري SAS مورد تجزيه و تحليل قرار گرفته و مقایسه میانگین‌ها به روش آزمون چند دامنه‌ای دانکن انجام شد. نتایج بررسی‌ها نشان داد تمام قارچکش‌ها در کنترل بیماری بلاست برگ و گردن خوشه موثر بودند. در مازندران، در ارزیابی تاثیر قارچکش‌ها بر بلاست برگ، تیمارهای فوجي‌وان 25/1 ليتر در هكتار، بيم، ويستا و ناتيو با کمترین درصد شدت بیماری در گروه c قرار گرفتند. قارچكش‌هاي فوجي‌وان 75/0 و 1 ليتر در هكتار نيز در گروه b قرار گرفتند. در بررسی تاثیر قارچکش‌ها بر بلاست گردن، قارچ‌كش‌هاي ويستا و ناتيو با كمترين درصد آلودگي، گروه e را به خود اختصاص دادند. قارچ‌كش‌هاي فوجي‌وان 75/0، 1 و 25/1 ليتر در هكتار و بيم به ترتيب در گروه‌هاي آماری b، c و d قرار گرفتند. در ارزیابی تاثیر قارچ‌كش‌ها بر عملکرد محصول، تیمارهای ناتيو، ويستا، بيم و فوجي‌وان 1 و 25/1 ليتر در هكتار با بيشترين عملكرد در گروه مشترک آماري a قرار گرفتند. در گيلان، در ارزیابی تاثیر قارچکش‌ها بر بلاست برگ، قارچ‌كش‌هاي وين، ناتيو، بيم، ويستا و فوجي‌وان 1 و 25/1 ليتر در هكتار با كمترين درصد آلودگي در گروه مشترک آماري c قرار گرفتند. در بررسی تاثیر قارچ‌کش‌ها بر بلاست گردن، قارچكش‌هاي فوجي‌وان 25/1 ليتر در هكتار، وين، ويستا و ناتيو با کمترین درصد بیماری در گروه b قرار گرفتند. در ارزیابی تاثیر قارچ‌كش‌ها بر عملکرد محصول، تیمارهای فوجي‌وان 1 و 25/1 ليتر در هكتار، ناتيو، وين و ويستا با بيشترين عملكرد در گروه مشترک آماري a قرار گرفتند. در مجموع با توجه به نتايج حاصل از اين بررسي، قارچ‌كش فوجي‌وان 40% EC به ميزان 25/1-1 (ترجيحا 25/1) ليتر در هكتار در تناوب با قارچ‌كش‌هاي موثر رايج، براي كنترل بيماري بلاست برنج قابل توصيه مي‌باشد.