زیتون گیاه بومی آسیای صغیر می باشد که از حدود 6000سال پیش ا ز طــریق ایران ، سوریه و فلسطین به بقیه نواحی مدیترانه گسترش یافته ا ست .
زیتون ا ز قدیمی ترین درختان شناخته شده در جهان می باشد .این درخـت در جزیره کرت از 3000سال قبل از میلاد به عنوان منبع ثروت پادشا هی تـــمدن با ستا ن عصر مفرغ جزیره کرت به حساب می آ مد.اهالی فنیقیه ، کـشت زیتون را ه ا ز سواحل مـدیترانه تا افـریقا و جـنوب اروپـا گسترش دا دند.زیـتون ا ز 2000 سال قـبل ا ز میلاد در مـقبره هـای مـصری یـا فت شده است .
کشت زیتون سپس به یونان قدیم وپس از آن به روم گسترش یافت و همزمان با استیلای رومی ها ،آنان زیتون را با خود به مناطق مختلف بردند .
1400سال پیش پیامبر اسلام حضرت محمد (ص) پیروانشان را به استفاده از روغن زیتون جهت استعمال خارجی توصیه می کردند وخودشان نیز از روغن زیتون استفاده می کردند .استفاده از این روغن در بسیاری از مذاهب و فرهنگ ها دیده شده است .همچنین از آن در مراسم ویژه استفاده می شده است .در آئین غسل تعمید در کلیساهای مسیحی ،روغن مقدس که معمولا" روغن زیتون بوده به عنوان تدهین و روغن مالی استفاده می شده است .در مراسم کریسمس ، روغن زیتون برای تقدیس و برکت دادن توسط اسقف به عنوان chrism یا روغن آمیخته و مرهم ،ا ستفاده می شده است .همانند انگور مبلغان مذهبی مسیحی درخت زیتون را با خود به عنوان منبع غذایی به کا لیفرنیا بردند .روغن زیتون همچنین به عنوان تدهین و روغن مالی پادشاهان قدیم یونانی و کلیمی نیز استفاده می شده است .یونانیان ،برندگان مسابقات ورزشی را با این روغن ،روغن مال میکردند .همچنین از روغن زیتون به عنوان روغن مالی مردگان در برخی فرهنگها استفاده می شده است .درختان زیتون در طول هزاران سال توسط انسانها دستکاری شده است و این امر باعث شده است که گونه دقیق برخی از این درختان شناخته نشود .گونه های زیتونی که در یک کشور یافت می شود ممکن است به نام های متفاوت نام گذاری شده باشد .برخی از تحقیقات که در حال حاضر در حال اجرا است ، با استفاده از تکنیک های نقشه ژنی به مشخص شدن رقم دقیق زیتون کمک می کند .در چند صد سال گذشته زیتون به مناطق شمال و جنوب امریکا ،ژاپن ،نیوزلند و استرالیا گسترش یافته است .

سرانه مصرف روغن زیتون در ایران بیش از 3 برابر افزایش یافته است .
گروه بورس – معاون امور باغبانی وزارت جهاد کشاورزی گفت : سرانه مصرف روغن زیتون در ایران طی 10سال گذشته بیش از 3 برابر افزایش یافته است . ایشان افزود میزان سرانه مصرف این محصول از 20گرم در سال 72 به 100 گرم در پایان سال گذشته رسیده است . وی اظهار داشت میزان تولید دانه زیتون نیز در این مدت از 12 هزار تن به 65 هزار تن افزایش یافته است . به گفته وی ،سطح زیر کشت زیتون در سال های اخیراز 4هزار و 500 هکتار به بیش از 100 هزار هکتار رسیده و وزارت جهاد کشاورزی در صدد است ابن میزان را در برنامه ای 20ساله تا 600 هزاز هکتار توسعه دهد .
وی تصریح کرد : در صورت تحقق این امر ،25 درصد از روغن خوراکی موردنیاز کشور از زیتون تامین خواهدشد .

18میلیون تن دانه زیتون هرسال در جهان تولید می شود
گروه بورس – مدیر اجرایی شورای بین المللی روغن زیتون از تولید سالانه 18میلیون تن دانه زیتون در جهان خبر داد .
حبیب الصید روز گذشته در گفت و گو با ایرنا ،سطح زیر کشت این محصول را در جهان 10 میلیون هکتار عنوان کرد .به گفته وی ،از مجموع زیتون تولیدی جهان سالانه حدود 4/2 میلیون تن روغن و 3/1 میلیون تن کنسرو زیتون استحصال می شود .وی با اشاره به خاصیت ضد سرطانی روغن زیتون ، از آن به عنوان تنظیم کننده فشار خون نام برد و افزود : یکی از اهداف شورای بین المللی روغن زیتون ، ترویج فرهنگ مصرف این محصول در جهان است . وی سرانه مصرف جهانی روغن زیتون را در زمان حاضر کمتر از یک کیلو گرم عنوان کرد وگفت : سرانه مصرف روغن زیتون در کشور های اتحا دیه اروپا 10 کیلو گرم و در کشوری نظیر یونان بیش از 20 کیلو گرم است . مدیر اجرایی شورای بین المللی روغن زیتون با بیان آنکه این شورا هم اکنون دارای 14 عضو است ،اظهار داشت : ایران در سال گذشته به عضویت این شورا در آمد . وی تصریح کرد: کشورهای عضو اتحادیه اروپا به عنوان یک عضو در این شورا پذیرفته شده اند .
وی افزود : شورای بین المللی روغن زیتون هم اکنون در حال تهیه و تدوین بر نامه ای برای افزایش مصرف این محصول در جهان است که این برنامه تا دو سال آینده ، اجرایی خواهد شد . به گفته الصید شورای بین المللی روغن زیتون آماده دریافت پیشنهادهای کشورهای عضو این شورا برای تدوین طرح یاد شده است . وی با اشاره به همکاری های دو جانبه ایران و شورای مذ کور در جهت توسعه تولید و مصرف روغن زیتون ، برای ارایه کمک های فنی بیشتر از سوی این شورا به ایران در این زمینه اعلام آمادگی کرد.
وی گفت : خوشبختانه باغ های زیتون ایران در سال های رشد خوبی داشته است ، که این امر بیانگر عزم مسعولان ایرانی برای افزایش تولید روغن زیتون است . وی با بیان آنکه هم اکنون 5/4 درصد روغن مصرفی جهان به روغن زیتون اختصاص دارد،اظهار داشت :با توجه به خاصیت های فراوان روغن زیتون ، افزایش میزان مصرف جهانی این محصول از اهمیت بسیاری برخوردار است .

"و شجره تخرج من طور سینا تنبت با الد هن و صبغ للا کلین "
(و نیز ) درختی را که از طور سینا می روید ( درخت زیتون ) و از آن روغن و ((نان و خورش )) برای خورندگان تهیه می شود (آفریدیم ) (1 )
در این آیه شریفه خداوند متعال به یکی دیگر از آفریده های خویش که برای انسانها و سایر موجودات بسیار مفید است اشاره فرموده اند : از آنجا که خداوند متعال در این آیه و سایر آیات قرآن کریم به زیتون و فواید واهمیت آن اشاره فرموده اند استفاده می شود که این نعمت الهی حاوی فواید بسیاری است .

ایتدا نگاهی اجمالی به آیاتی که درباره زیتون است ، داریم :
"و هو الذی ...فا خرجنا به ... والزیتون ... ان فی ذالکم لایات لقوم "
( انعام – 99) و او کسی است که بیرون آورد درختان ... و زیتون ... و ... که در این نعمتها نشانه ها ی آشکاری برای برای عاقلان است .

"و هو الذی انشا جنات ... و الزیتون ... ( انعام -142) "
و او کسی است که پدید آورد باغها و ... زیتون را ... "

"ینبت لکم به الزرع والزیتون و... ( نحل -12) "
خدا می رویاند برای شما با آ ن ( باران ) کشت و زیتون را ...

"... من شجره مبارکه زیتونه ... (نور -36)"
... از درخت با برکت زیتون ...

"و زیتو نا و ... ( عبس – 29 ) "
و زیتون و ... را آفریدیم

"... و الزیتون و طور سنین ( تین - آیات 1 و 2 ) "
قسم به زیتون ... و زیتون و طور سینا

همانطور که بیان شد خداوند سبحان در هفت آیه قرآن کریم به ابعاد مختلف زیتون اشاره فرموده است . در آیه نخست که در مطلع بحث آمده به بعد خوراکی زیتون و در آیات بعد به آفرینش و تعقل انسان در آفرینش درخت زیتون و نهایتا رسیدن به درک لطف حضرت حق از این طریق پرداخته است . قابل تامل است که در این آیه آن را با(( صفت مبارکه )) بیان کرده که فارغ از همه تفسیرها و تاویلها ،نشانه از اهمیت و برکت این خوراکی دارد . نهایتا " در سوره تین هم به زیتون قسم یاد شده است که این هم نشانگر اهمیت زیتون است .
در تفسیر درسوره نور تشبیه بسیار منحصر بفردی از نور به درخت زیتون شده و جالب و راهنما درباره آیه صدر مطلب آمده است : – رویش درختان زیتون در ارتفاعات کوه سینا به وسیله باران کاری خدایی است.
– طور سینا مرکز اصلی رویش درختان زیتون است .
– درختان زیتون با میوه های روغنی و نان و خورش ، سفره آدمیان ،نمودی دیگر از تدبیر الهی است .
– زیتون ، خرما ، و انگور نقش ویژه ای در تغذیه انسان دارند . ( 2 )

بر اساس آنچه گفته شد کمی به اهمیت زیتون از نظر علمی ، پزشکی ، خوراکی و ... می پردازیم .
درخت زیتون درختی همیشه سبز است که ارتفاع آن به ده متر می رسد ، برگ های سر نیزه ای ،تخم مرغی یا پهن دراز دارد که سطح رویی آن به رنگ سبز خاکستریی یا تیره و سطح پشتی آن سفید و نقره فام است . گیاه زیتون گلهای سفید رنگ دارد و میوه آن بیضی است که در ابتدا سبز رنگ و هنگام رسیدن متمایل به سیاه می شود . میوه های گیاه زیتون در پاییز و زمستان جمع آوری می شوند . وبرگ، پوست تنه و میوه آن خاصیت دارویی دارد. روغن زیتون در طب سنتی به عنوان کاهش دهنده چربی خون ، ملین تلطیف کننده غشاهای مخاطی دستگاه گوارش و محرک ترشح صفرا به کار می رود . جوشانده برگ ها و پوست داخلی درخت زیتون تب بر و برگهای زیتون ضد عفونی کننده و آرام بخش است . روغن زیتون به صورت موضعی در درمان سوختگی ،کوفتگی ، گزیدگی حشرات و خارش شدید به کار می رود .
همچنین همراه با روغن روزماری برای درمان شوره سر استفاده می شود .برای این گیاه خواص دیگری مانند کاهش دهنده فشار خون ، مدر ادرار آور ، خفیف و کاهش دهنده قند خون ذکر شده است .میوه و روغن گیاه زیتون هم مصرف خوراکی دارد . مطا لعات انجام شده پیرامون میوه ،برگ و حتی چوب درخت زیتون دانشمندان و به خصوص پزشکان را شگفت زده کرده است .
مطا لعات اخیر دانشمندان فرانسوس نشان داده است علاوه بر میوه درخت زیتون روغنی که از این میوه به دست می آید ارزش فراوان دارویی دارد و انواع موادی که از برگ آن گرفته می شود نیز دارای خواص دارویی هستند .
بر اساس این تحقیق برگ درخت زیتون دارای رنگ دانه های حاوی آنزیم فلاوین ، مواد سوختی لازم برای سوخت و سازهای گیاهی و ماده اولئور ویزوئید است .
دیگر ماده های موجود در برگ زیتون نیز نقش مهمی در جلوگیری از بیماری های قلبی و کاهش فشار خون ایفا می کند .برگ زیتون به علاوه خواص دارویی برای مهار بیماریهای دیابت دارد .

منابع:

WORLD OIL PROCESSING CO. (WOPCO)