خروس لاری در اساطیر کهن ایران ، اولین پرنده ای است که توسط کیومرث ( اولین پادشاه پیشدادیان ) به ایرانیان هدیه شد و از آن پس با انسان و کنار او ماند .جنگ خروس لاری یکی از قدیمی ترین بازی های نمایشی بشر و متعلق به عصر کلاسیک با قدمتی 6000 ساله است و سوابق کهن آن به احتمال قریب به اتفاق به آسیا باز می گردد .جنگ خروس های لاری به معنی اجرای یک بازی خونین بین دو خروس لاری اصلاح شده است که با هدف تفریح انسان ها و احتمالا شرط بندی ، در محوطه ای محصور ( گود یا رینگ مبارزه ) در کنار هم قرار گرفته و تا دم مرگ به جدال برخاسته و به یک دیگر آسیب وارد می کنند .
جوجه کشی خروس لاری
اصول جوجه کشی مرغ و خروس لاری و موارد فنی جمع آوری و نگهداری تخم ها قبل و بعد از قرار دادن در معرض دمای مناسب برای رشد جنین در جوجه کشی طبیعی و مصنوعی یکسان است با این تفاوت که در اولی عملیات توسط خود مرغ کنترل می شود ولی در دستگاه جوجه کشی باید به صورت دستی و یا به شیوه ای خودکار به کنترل آن بپردازیم تا از تغییر و نوسان شرایط در شبانه روز جلوگیری به عمل آید .چند هفته اول ( به خصوص 4 هفته ) ، دوره مهمی در حیات جوجه ها محسوب می شود . لازم است در محیطی مناسب و بهداشتی نگهداری شوند ، محل آن ها گرم باشد و غذا و آب مناسب در اختیارشان قرار گیرد ، در غیر این صورت تلف شده و یا رشد آن ها متوقف می شود و بعد ها هیچ گاه به عنوان یک خروس لاری به قدرت واقعی خود نخواهد رسید .در واحد های پرورش خروس های لاری که نسبتا کوچک بوده و در هر بار فعالیت تولید مثلی ، تعدا اندکی تخم زیر مرغ کرچ یا دستگاه جوجه کشی خوابانده می شود ، اغلب نمی توان از مادر مصنوعی بزرگ استفاده کرد .
تکثیر و پرورش خروس لاری
تکثیر و اصلاح مرغ خروس لاری کار خسته کننده و دراز مدتی است و لازم است با توجه و علاقه کافی دنبال شود . در صورت نبودن عشق و علاقه به این کار نباید وارد گود شد .با فرض این که افراد گله ، سالم و عاری از انگل های داخلی و خارجی باشند ، تغذیه مناسب آن ها مهم ترین عامل افزایش باروری و جوجه درآوری تخم ها محسوب می شود . تغدیه آن ها از طرفی روی هدف ما در جهت توسعه جوجه های سالم نیز اثر می گذارد .نباید در تغذیه خروس های لاری جوان و بالغ ، کم گذاشت و کوتاهی کرد .برای مثال می توان جیره تجاری جوجه های گوشتی را به صورت آردی یا پلت مورد استفاده قرار داد و در کنار آن از خرده برنج به ویژه در مراحل پایانی دوره رشد استفاده کرد .رایج ترین اشتباه تغذیه ای خروس لاری استفاده از خوراک های غلط است . نباید به پرندگان اجازه داد تا در کنار جیره تجاری از پس مانده های غذای انسانی و یا دانه های خوراکی که در نتیجه جستجوی زمین به آن دسترسی پیدا می کنند برخوردار شوند .خروس لاری ناسالم قدرت نبرد و رقابت ندارد . همچنین پرنده قوی و سالم از گله های سالم به دست می آید . هیچ داروی معجزه گری نمی تواند در دراز مدت پرندگان را سالم نگه دارد . سلامت گله پایه ، مرغ های مادر و خروس های جوان از ارکان های مهم نگه داری گله های خروس لاری است . اصول بهداشت ، سلامت و کنترل بیماری ها در گله های خروس لاری شبیه پرورش تجاری مرغ است .رعایت بهداشت ، رکن اصلی نگه داری مرغ و خروس لاری و به طور کلی هر گونه حیوان پرورشی اعم از تجاری یا خانگی است و رعایت اصول و موازین امنیت زیستی رکن اصلی بهداشت است .
خروس بازی و جنگ خروس لاری
خروس بازی در کشورها و فرهنگ های مختلف ، درگیر خرده فرهنگ های متنوع و متکثری است . حاملین آن ها ارزش های خاص خود را دارند و درست همچون دیگران عمل می کنند . آن ها خروس بازی را عملی وحشیانه و غیرانسانی نمی دانند و فکر می کنند درست همان کاری را می کنند که به طور طبیعی این پرندگان برای آن آماده شده اند .بررسی میدانی زندگی مرغ و خروس لاری ، « اهلی رهاشده » و اهلی نشان می دهد که همه آن ها در حالت طبیعی زندگی اجتماعی پیچیده ای داشته و حتی در صورت بروز درگیری بین آن ها ، شدت چندانی ندارد . در عوض رفتارهای باوقار و محافظتی خروس از مرغ ها و جوجه ها دیده می شود .مرغ و خروس لاری بینایی و شنوایی مناسبی دارند ولی دیگر حواس آن ها توسعه چندانی نیافته است . در شرایط طبیعی در کف جنگل و روی بستر علفی نسبتا ضخیم آن به سر می برند و رفتارهای آن ها با چنین محیطی سازگار است .جوجه ها در زمان تولد به طور فطری می دانند چگونه نوک بزنند و لذا به اشیاء موجود در اطرافشان نوک زده و احتمالا آن ها را مصرف می کنند .خروس های لاری به طور طبیعی برای به دست آوردن غذا ، قلمرو و جفت بالقوه به نبرد می پردازند . این نبردها معمولا برای ایجاد سلسله مراتب اجتماعی و مناسبات سلطه در میان افراد گروه انجام می شود.اصالت خونی یکی از دلایل مهم برد خروس لاری در میدان نبرد است و جستجو برای یافتن یک خروس برتر و قهرمان ، مستلزم استفاده از لاین های خاصی است که قبلا خروس هایی از میان آن ها برنده شده اند . به همین دلیل تولید خروس برنده ، تنها و تنها کار پرورش دهنده ای است که از طریق انتخاب لاین های مناسب و آمیزش های مناسب بین آن ها به تدریج چنین خروسی را ایجاد کرده است .زندگی ، حرفه و عملیات خروس لاری درست شبیه یک کشتی گیر یا بوکسور است . او در طول زندگی به فراگیری تاکتیک ها و غنون نبرد پرداخته ، قبل از مسابقات ، آماده سازی گردیده و در خلال مسابقات نیز همچون یک ورزش کار واقعی مورد رسیدگی قرار می گیرد . در این گونه ورزش ها شش عنصر قدرت ، استقامت ، سرعت ، انعطاف پذیری ، تمرکز و فکر مورد نیاز است و باید در ورزش کار تقویت شود .خروس های لاری را نمی توان به صورت درهم در یک محوطه نگهداری کرد . به صورت سنتی برای جلوگیری از درگیری ، آن ها را در قفس های انفرادی نگهداری می کردند .خروس لاری باید در زمان ورود به میدان باید گوشت مناسبی روی بدنش داشته ، از سلامت کامل برخوردار بوده و سینه قوی و پری داشته باشد ولی چربی اضافی در اطراف روده هایش نداشته باشد .
نکته مهم در پرورش و اصلاح خروس لاری
هر روز پس از تمرین رزمی ، خروس لاری را به حمام ببرید . هیچ گاه به خروس های برتر و جایزه دار ، مواد محرک از قبیل استروئیدها و دیگر مواد و داروهای مصنوعی داده نشود ، گرچه در خروس های میانه حال از این مواد استفاده می شود .