موضوع: نهالستان زیتون

استاندارد گلخانه‌های تولید کننده نهال زیتون به روش غیر جنسی (فضای بسته)

گلخانه‌های مولد نهال زیتون به روش غیر جنسی باید دارای تجهیزات زیر باشند:

الف- گلخانه‌‌های میست: این نوع گلخانه‌‌ها که به منظور ریشه‌دار نمودن قلمه‌ها مورد نیاز است باید دارای ویژگیهای زیر باشند.

- راهرو: عرض راهروها در یک گلخانه میست باید به اندازه‌ای باشد که با چرخ دستی براحتی بتوان در آن تردد نمود.

- سیستم تهویه: توان و نوع سیستم تهویه در یک گلخانه میست با توجه به حجم گلخانه انتخاب می‌شود تا تهویه مناسب در کل گلخانه انجام شود.

- سیستم های برودتی و حرارتی: این سیستمها باید بتوانند در زمان مناسب، براحتی حجم گلخانه را به‌طور مطلوب گرم و یا سرد کنند. توان این سیستمها به حجم گلخانه ارتباط دارد که توصیه آنها توسط مهندسین متخصص این تأسیسات انجام می‌شود.

- شاسی مناسب کاشت قلمه‌های زیتون: این شاسیها که به صورت سیمانی زمینی یا ایستاده در گلخانه متداول هستند، دارای عرض 180 سانتیمتر، طول متناسب با طول گلخانه و عمق 40-30 سانتیمتر باشد. سیستم میست و پاگرما در این شاسی تعبیه شده و شاسی از محیط کشت استریل حهت کاشت قلمه پر می‌شود.

ب- گلخانه‌های انطباق و انتظار به منظور نگهداری نهال باید دارای ویژگیهای زیر باشند.

- دارای سیستم‌های حرارتی وبرودتی مناسب باشند.

- سیسم تهویه مناسب داشته باشند.

- تجهیزات آبیاری (بارانی، قطره‌ای و ...) متناسب با تعداد نهال موجود باشد.

- کف بستر گلخانه‌های انطباق و انتظار باید با آجر یا سیمان پوشیده شده باشد تا ریشه نهال از زیر کیسه پلاستیک به داخل خاک بستر گلخانه نفوذ نکند.

- محیط کشت مورد استفاده باید کاملاً استریل باشد و آب مصرفی باید از منبع مطمئن تهیه شود.

- گلخانه نباید در محلی احداث شود که آفات و بیماریهای مهم زیتون وجود دارد.

تولید نهال زیتون دستورالعمل اجرایی دستورالعمل اجرایی تولید نهال زیتون به روش غیر جنسی



تولید نهال زیتون به روش غیر جنسی

با استفاده از قلمه نیمه خشبی

1- داشتن گلخانه گرم و مرطوب مجهز به سیستم میست و پاگرما که حجم آن با توجه به میزان تولید متغیر است، ضروری است. دمای بستر ریشزایی (پاگرما) در زمان ریشه‌زایی قلمه‌ها باید 25-24 درجه و پس از ریشه‌زایی 22-21 درجه باشد. رطوبت نسبی محیط گلخانه 90-80 % است. دمای محیط حدود 6-4 درجه کمتر از دمای پاگرما و حدود 20 درجه سانتیگراد است.

2- قلمه نیمه خشبی باید یکساله و یا حداکثر دو ساله باشد و در زمان مناسب (اواخر تابستان تا اوایل پاییز: قبل از رسیدن سرمای زمستان، اواخر زمستان: قبل از باز شدن جوانه‌های گل) تهیه شود.

3- ته قلمه‌ها باید به هورمون ایندول بوتیریک اسید 3 تا 5/3 درهزار آغشته کرد و در بستر کاشت. تا زمان ریشه‌ دار شدن قلمه‌ها باید سطح برگها نیمه مرطوب باشد.

4- عمق بستر کاشت در سکوی گلخانه باید 60-50 سانتیمتر باشد بطوریکه پس از زیر‌سازی با قلوه سنگ و شن درشت و تجهیز با سیستم آب گرم، حدود 20 سانتیمتر روی آن از

5- محیط کشت مناسب قلمه پر شود.

6- تعداد قلمه‌ها در بستر پاگرما به اندازه‌ای است که در هر متر مربع بیش از 1000 قلمه کاشته نشود.

7- نور مستقیم برای ریشه‌دار شدن قلمه‌ها ضروری نیست و باید روی سطح گلخانه‌ها با دوغاب گل‌سفید یا خاک و یا حصیر پوشاند تا حدود 50% نور خورشید به نهال برسد.

8- پس از ریشه‌دار‌شدن قلمه‌ها، قبل از انتقال به گلدان پلاستیکی، رطوبت محیط به تدریج کاهش می‌یابد (تا 55%) و دمای محیط کلخانه تا حدود 24 درجه افزایش می‌یابد.

9- ابعاد گلدان بايد25 سانتيمتر طول و 15-12 سانتيمتر قطر باشد, به نحوی که ريشه نهال در طی زمان رشد از زير گلدان خارج نشود. همچنين وزن خاک گلدان به صورت خشک نبايد از 2 کيلوگرم کمتر باشد.

10- کف بستر باید به نحوی باشد که ریشه مستقیماً با خاک بستر تماس حاصل نکند. استفاده از پلاستیک جهت پوشش کف بستر مجاز نیست.

11- قلمه‌های ریشه‌دار بلافاصله پس برداشت از بستر میست در داخل گلدان قرار می‌گرد و آبیاری می‌شود.

توصيه‌های عمومی نهالستانهای فضای باز

1. در نهالستان، وجود یا کاشت درختان غير مثمر میزبان ممنوع است.

2. در نهالستان گونه‌های مثمر نبايد نهال گونه‌های غير مثمر توليد شود.

3. استفاده از پس‌آبهای مزارع، باغات، محلهای مسکونی و صنعتی برای آبياری نهالستان ممنوع است.

4. کاشت هرنوع گياه، اعم از مثمر و يا غير مثمر در فضاهای خالی و بين رديفها و کف جويهای موجود در نهالستان ممنوع است.

5. استفاده از ابزار و ادوات کشاورزی به صورت مشترک با مزارع و نهالستانهای ديگر، قبل از ضدعفونی، ممنوع است. برای اين منظور تعبيه يک حوضچه حاوی محلول ضد عفونی در مسير عبور عابرين پياده و ادوات کشاورزی (از قبيل تراکتور، تريلی، گاو آهن، دیسک و ...) ضروری است.

6. استفاده از کودهای حيوانی نپوسيده ممنوع است. لذا در هر نهالستان باید محلی برای پوساندن کودهای حیوانی در نظر گرفته شود. (تهیه کود حیوانی پوسیده در دستورالعمل اجرایی توضیح داده خواهد شد).

7. نهالستانهایی که دارای گلخانه تکثیر هستند، داشتن محلی برای تهیه کود برگ، کمپوست و دستگاه مخصوص ضد عفونی کردن محیط کشت، ضروری است.

8. برای اصلاح خاک بستر نهالستان‌، استفاده از خاک زراعی مطمئن و عاری از آلودگی ضروری است.

9. در نهالستان رعایت آیش (حداقل یکسال) و تناوب کشت با گونه‌های متفاوت الزامی است. تعیین مدت آیش و نوع محصول مورد کشت در تناوت، بر عهده مدیر فنی نهالستان است.

10. نصب تابلوهای جدا برای پلاتها و ارقام با رنگهای متفاوت و ابعاد مختلف ضروری است.

11. هر نهالستان باید کتابچه حاوی اطلاعات موثق همراه با عکس رنگی هر رقم در زمان بلوغ میوه ورنگ گرفتن آن تهیه کرده و به تأیید مؤسسه مربوطه رسانده باشد تا در زمان فروش نهال، هویت محصول را به رؤیت خریدار برساند.

12. نهالستان بايد زير نظر يک مدير فنی (کارشناس کشاورزی ترجيحاً کارشناس باغبانی) اداره شود و مسئوليت گزارش سلامت نهالستان پس از گواهی سلامت اوليه از طريق مراجع ذيربط برعهده کارشناس نهالستان است.

13. نهالستان فضای باز بايد در محلی احداث شود که دارای اقليم و خاک مناسب برای توليد و تکثير گياه مورد نظر باشد.

14. نهالستان بايد در محلی احداث شود که از نظر عدم آلودگی به آفات و بيماريهای مهم (آب، خاک و گياه) مورد تأييد مراجع ذيصلاح قرار گرفته باشد