خواص غذایی و درمانی خیار و گوجه فرنگی
خیار گیاه بومی هندوستان است و از آنجا به نقاط دیگر جهان راه یافته است. حدود بیست قرن قبل از میلاد مسیح مصریان قدیم از آن استفاده می کرده اند.
خیار از آن دسته میوه های بهشتی است که پیامبر گرامی اسلام به آن علاقه ی فراوان داشته اند و خوردن آن را با کمی نمک توصیه می فرمودند.
خیار گیاهی است علفی و یکساله دارای ساقه ی خزنده و پوشیده از خارهای نازک و خشن است . برگ های آن بزرگ و دارای زاویه و دندانه دار است. گل های آن زرد رنگ که به دو صورت نر و ماده روی یک پایه قرار دارند. میوه آن سبز رنگ و بسته به نوع و نژادهای مختلف ممکن است کوچک یا بزرگ باشد.
در کتاب های علمی قدیمی اسم عربی خیار، قثه است و کسانی که قثا را خیار ترجمه می نمایند، سخت در اشتباه می باشند، زیرا قثا خیار چنبر است که در گذشته به آن «خیارزه» می گفتند. خیار چنبر در قدیم نام میوه دیگری بوده که در حال حاضر عطاران و دارو فروشان آن را فلوس می نامند و از مسهل های بسیار مفید و مشهور است و درخت آن به بزرگی درخت گردو است که در هندوستان می روید.
خوردن، بوبیدن و مالیدن خیار بر پیشانی جهت رفع سردرد مفید است. قطره قطره ریختن آب خیار در بینی و بوییدن آن جهت رفع گرفتگی، بی حوصلگی و
کم خوابی مفید است. آشامیدن آب خیار جهت رفع اکثر تب های شدید، تسکین حرارت صفرا و خون، التهاب معده، رفع تشنگی، پاک کردن کبد، زیاد شدن ادرار، دفع سنگ کلیه و مثانه و بهبود یرقان سودمند است.
جوشانده پوست خیار، درمان خوبی برای یرقان است.
یک لیوان آب خیار با نیم سیر نبات، مسهل خوب و گوارایی است و صفرا و سودا را از معده به خوبی خارج می نماید که برای این کار آب خیار رسیده که کمی ترش مزه می باشد، بهتر است. اگر مقداری میخک را در آب خیار خیسانده و پس از 24 ساعت آن را صاف کرده و با
عسل نوش جان نمایید، رنگ رخسارتان باز می شود؛ در حقیقت به کبد شما جلا می دهد و روح را شاداب می نماید.
اگر مبتلا به مرض قند هستید تا می توانید از خیار و تخم خیار استفاده کنید.
خیار از نظر طب قدیم ایران سرد است و خنک کننده بدن می باشد و به هضم غذا کمک می کند.
سایر خواص درمانی خیار شامل موارد زیر است :
1) حل کننده اورات و اسید اوریک است، بنابراین بیماری نقرس را درمان می کند.
2) ادرار آور است و برای رفع
سوزش ادرار مفید است.
3) خون را تصفیه می کند.
4) خیار برای درمان مبتلایان به سوزش و بند آمدن ادرار مفید است.
5) عصاره برگ های له شده خیار ایجاد تهوع می کند، بنابراین در مسمومیت ها و اختلالات دستگاه گوارش مصرف می شود.
6) خیار عطش را تسکین می دهد.
7) خیار ملین است.
خیار کبد را جلا می دهد و صفرا را از معده به خوبی خارج می کند.
8) اگر خیار را حلقه حلقه کرده و روی پوست صورت بگذارید،
چین و چروک های صورت را از بین می برد و صورت را جوان می کند.
9) اگر پوست شما چرب است خیار را با آب مقطر بپزید و با این آب صورت خود را شست و شو دهید.
10) اگر می خواهید همیشه لطافت پوست خود را حفظ کنید، همه روزه از لوسیون زیر استفاده کنید:
یک خیار معمولی را با دو لیون آب بجوشانید تا حجم آن یک لیوان شود. سپس آن را صاف کنید و بگذارید سرد شود. بعد 50 گرم
بادام خام و پوست کنده را آسیاب کرده و با این آب مخلوط کنید. آن را به هم بزنید و با پارچه صاف کنید. به محلول صاف شده 250 گرم الکل سفید و یک گرم اسانس گل سرخ اضافه کنید و کاملا هم بزنید. هر روز از این لوسیون طبیعی به صورت خود بزنید تا پوست شما همیشه جوان بماند.
11) برای درمان اگزما، ترکیدن پوست و رفع خارش آن مفید است.
12) جوشانده پوست خیار برای
یرقان داروی بسیار خوبی است و برای این کار بهتر است سه روز متوالی آن را نوش جان نمایید.
همیشه باید خیار را قبل از غذا خورد که به هضم غذا کمک کند.
مضرات :
اشخاصی که
ناراحتی معده دارند، نباید در مصرف خیار زیاده روی کنند زیرا ممکن است باعث اختلال در دستگاه گوارش گردد.
خیار نفاخ است، چون سریعا در معده فاسد می شود. برای رفع نفخ و دل درد ناشی از خوردن خیار می توانید مقداری عرق نعنا یا کمی آبجوش و نبات بخورید.
همیشه باید خیار را قبل از غذا خورد که به هضم غذا کمک کند. کسانی که نمی توانند خیار را خوب هضم کنند، باید آن را با نمک بخورند.
خواص درمانی و غذایی گوجه فرنگى
گوجه فرنگى ابتدا به عنوان گیاه زینتى در باغچه ها مورد استفاده قرار گرفت و به نام سیب طلایى یا سیب عشق معروف شد. مصرف گوجه فرنگى به عنوان نوعى سبزى از قرن نوزدهم میلادى به بعد شروع شد و بعد از جنگ جهانى اول به تدریج بر مصرف آن اضافه شد، طورى که امروزه به صورت خام و پخته یا به صورت سس و رب موارد استعمال زیادى دارد.
ترکیبات شیمیایی
بررسی ترکیبات و مواد موجود در گوجه فرنگی نشان می دهد که درمیوه ی گوجه فرنگی رسیده، گلوکز، فروکتوز، ساکاروز و تقریبا تمام آمینواسیدهای اصلی به استثنای ترپتوفان وجود دارد.
اسید آلی اصلی و عمده ی موجود در گوجه فرنگی، اسید سیتریک است. اسیدیته ی میوه به تدریج از مرحله ی سبزی به طرف قرمز شدن افزایش می یابد و حداکثر آن، موقعی است که قرمز شدن و رنگ عوض کردن آن آغاز می گردد و پس از آن رو به کاهش می گذارد. ماده ی رنگی اصلی و عمده ی گوجه فرنگی کاروتنوئید، بتاکاروتن و لیکوپن می باشد. حداکثر مقدار کاروتنوئیدها در حالتی است که گوجه فرنگی در زیر تابش مستقیم نور رشد می کند.
خواص و کاربرد :
میوه ی نارس گوجه فرنگی سمی است و باید از خوردن آن پرهیز کرد. به علاوه خوردن برگ آن که به عنوان دارو در مواردی تجویزمی شود، باید در حد اعتدال و به مقدار مجاز و محدود، در حدی که پزشک تعیین کرده مصرف شود، زیرا برگ آن هم سمی است.
- در چین از جوشانده ی ریشه، شاخه ها و برگ های مسن گوجه فرنگی برای رفع دندان درد استفاده می کنند و خود گیاه نیز خاصیت حشره کش دارد .
مادهای سمّی به نام سولانین در گوجهفرنگی سبز و نارس وجود دارد که خوردن آن موجب مسمومیت میشود و دل پیچه، اسهال و باز شدن مردمک چشم ایجاد را می کند
- در هند و چین از میوه ی گوجه فرنگی به عنوان ملین استفاده می شود و برای تقویت مسلولین(مبتلایان به بیماری سل )، تب های حصبه ای، رفع ورم ملتحمه ی چشم، آماس گوش(اوتیت) و دفع سنگ کلیه تجویز می شود.
- در اندونزی از گرد برگ های خشک کوبیده ی گوجه فرنگی، برای رفع آفتاب سوختگی پوست و صورت استفاده می شود. از پاشیدن آب دم کرده ی برگ گوجه فرنگی، برای دفع آفت کلم به نام کاترپیلار نتیجه خوبی گرفته شده است.
- مصرف گوجه فرنگی برای مبتلایان به درد مفاصل تجویز شده است و برای مبتلایان به نقرس و روماتیسم مفید است.
- گوجه فرنگی، خنک و اشتها آور است و آب آن برای رشد و نمو بهتر طفل موثر می باشد.
- گوجه فرنگی به علّت دارا بودن ویتامینهای a ، b، c، k و مواد معدنی مانند کلسیم ، فسفر و آهن در تأمین انرژی و تقویت بدن نقش موثری ایفاء می کند.
گوجه فرنگی یکی از مهم ترین منابع ویتامین a می باشد. لذا در تقویت بینایی، تقویت و سلامتی پوست و مخاط ها (دهان و بینی) رشد و نمو استخوانها ضروری است.
- گوجه فرنگی سرشار از ویتامینهای b1 و b2 می باشد؛ از این جهت در تسکین دردهای عصبی، رفع بی اشتهایی، و درمان یبوست ، نقصان ترشح شیر مادر و تورم دهان تجویز می شود.
- گوجه فرنگی، بدن را در برابر امراض و بیماریهای عفونی حفظ می کند.
- مصرف گوجه فرنگی نیرو و نشاط می بخشد و پوست و دانههای آن به هضم غذا کمک می کند و رودهها را پاک می نماید.
- آب گوجه فرنگی ادرارآور مفیدی است.
- برای تمیز کردن خون باید از آب گوجه فرنگی و کرفس به نسبت مساوی و به مقدار 3 فنجان در روز، قبل از غذا و به مدت 3 هفته استفاده کرد.
- گوجه فرنگی هضم مواد نشاستهای را آسان می کند و به همین جهت از آن سس درست کرده و با حبوبات پخته مصرف می کنند.
- مصرف گوجه فرنگی برای اشخاصی که مبتلا به سنگ کلیه و مثانه و کبد هستند، تجویز شده است.
- گوجه فرنگی بعد از لیموترش بیش از سایر میوهها ویتامین c دارد و مقدار زیادی فسفر، آهن، سیلیس و کلسیم دارد.
- گوجه فرنگی گرچه دارای اسید سیتریک است، اما بدن را قلیایی میکند.
- بوی برگ های گوجه فرنگی، زنبورهای خرمایی را ناراحت می کند، لذا می توان بوته ی گوجه فرنگی را در باغها و بوستانها کاشت تا از گزند زنبورها در امان باشند.
- اگر در محل مورچه ها چند عدد برگ گوجه فرنگی بگذارید، بوی این گیاه مورچه ها را فراری می دهد.
- برای تمیز کردن لکه ی جوهر بر روی لباس، یک تکه پنبه را در آب گوجه فرنگی فرو برده و روی لکه ی جوهر بمالید. سپس آن را بشویید.
- اگر پوست شما کک و مک دارد، هر روز آن را با آب گوجه فرنگی تمیز کنید. کم کم کک و مک ها را از بین می برد.
- برای جلوگیری از مزاحمت حشرات می توانید برگ های گوجه فرنگی را به بند بکشید و آن را در اطاق خود بیاویزید، با این کار حشرات فرار می کنند.
- سالاد کاهو و گوجه فرنگی درمان کننده ی امراض عصبی هستند.
خوردن گوجه فرنگی، برای بعضی بیمارانی که دچار حساسیت یا آلرژی (خارش بدن،قرمز شدن پوست، آسم، کهیر و...) هستند، ضرر دارد.
تذکرات:
1- گوجه فرنگی نارس و کال هضمش سنگین است، لذا خوردن آن باعث دل درد می شود.
2- سرخ کردن زیاد گوجه فرنگی در روغن باعث سنگینی هضم آن می شود و روی آتش کباب کردن آن مناسب است.
3- مادهای سمّی به نام سولانین در گوجهفرنگی سبز و نارس وجود دارد که خوردن آن موجب مسمومیت میشود و دل پیچه، اسهال و باز شدن مردمک چشم ایجاد را می کند.
4- خوردن گوجه فرنگی، برای بعضی بیمارانی که دچار حساسیت یا آلرژی (خارش بدن،قرمز شدن پوست، آسم ، کهیر و...) هستند، ضرر دارد.
برای دریافت لیکوپن گوجه فرنگی پخته بخورید
مطالعات زیادی نشان داده است که افراد با خوردن مقادیر زیادی گوجه فرنگی، کمتر به حملات قلبی و سرطان هایی مثل سرطان پروستات، سینه، ریه، معده، لوزالمعده، روده ، دهان و گردن مبتلا می شوند. البته این گفته به این معنا نیست که شما در هر وعده غذایتان گوجه فرنگی بخورید.
گاهی اوقات پختن مواد غذایی باعث کاهش ویتامین ها یا سایر مواد مغذی موجود در آنها می شود ولی در مورد گوجه فرنگی این مطلب صدق نمی کند و گوجه فرنگی پخته بهتر از گوجه فرنگی خام است.
بسیاری از رنگدانه های گیاهی* مفید موجود در میوه ها وسبزی ها، (آنتی اکسیدان ها) می باشند که بدن ما برای ترمیم سلولهای تخریب شده توسط رادیکالهای آزاد، به این مواد نیاز دارد.
لیکوپن** موجود در گوجه فرنگی، یک آنتی کسیدان قوی می باشد که خطر ابتلاء به سرطان را کاهش می دهد. همچنین از تبدیلldl- کلسترول مضر در بدن بهldl اکسیده ( که در سرخرگ ها پلاکت ایجاد می کند ) ، جلوگیری کرده و بدینوسیله از حملات قلبی پیشگیری می کند.
خواص آنتی اکسیدانی لیکوپن از آفتاب سوختگی نیز جلوگیری می کند.
اگر شما گوجه فرنگی را به صورت خام مصرف کنید، قسمت اعظم لیکوپن آن، به دلیل هضم نشدن ، از بدن دفع می شود. عمل پختن ، دیواره سلولی گوجه فرنگی را شکسته و باعث می شود لیکوپن در دسترس بدن قرار گیرد و بیشتر جذب شود. بهترین منابع آن شامل: سس گوجه فرنگی، رب گوجه فرنگی و گوجه فرنگی کنسرو شده می باشد.
لیکوپن در سایر سبزیجات و میوه های رنگ روشن مثل هندوانه و گریپ فروت سرخ نیز وجود دارد. شاید شما از خوردن گوجه فرنگی خام لذت بیشتری ببرید. البته گوجه فرنگی خام نیز منبع خوبی ازویتامین هایaوb، فیبر و املاح است و کالری کم و مزه خوبی دارد.
اما شما نباید همیشه فقط یک نوع میوه یا سبزی بخورید. توصیه می شود انواع مختلفی از میوه ها و سبزی ها را بخورید که منابع خوبی از ویتامین ها و املاح هستند و جهت تنظیم اعمال بدن ، مفید و ضروری می باشند