موضوع: دانستنی های در باره قرقاول

تعيين جنسيت جوجه ها پيش از تفريخ بصورت اتوماتيك
ترجمه از :مهندس وحيد حقي
روياي تعيين جنسيت جوجه ها پيش از تفريخ كم كم تبدل به واقعيت مي شود.در مقاله ذيل اصول و روش هاي كاربردي ويژه اي شرح داده شده است.
صنعت جوجه كشي جهان هر ساله ميلياردها جوجه يكروزه توليد مي كندكه هر جو جه پس از تفريخ تعيين جنسيت مي شود. جوجه هاي نر از همان ابتدا به تدبير انسان جدا شده و جوجه هاي ماده براي توليد تخم مرغ پرورش داده مي شوند. معدوم ساختن جوجه هاي نر باعث سلب حقوق حيوانات و صرف كردن مباحث گوناگون حول محور ذكر شده در صنعت مرغداري مي شود. با استفاده از فن آوري رو به رشد جاري مي توان جوجه ها را پيش از تفريخ بصورت اتوماتيك تعيين جنسيت نمود و جنين هاي درون تخم ها را به جاي قرباني كردن جوجه هاي يكروزه ، به شيوه أي معقول و مقبولِ عام معدوم ساخت. علاوه بر آن تعيين جنسيت جوجه ها بصورت خودكار باعث كاهش استرس ناشي از تعيين جنسيت دستي مي شود كه نهايتا منتج به كاهش دورة انتظار جوجه ها شده و دسترسي سريع تر به آب و دان را ميسر مي سازد. اصول اوليه روش مذبور عبارت از تعيين استروژن در مايع آلانتوئيكِ موجود در تخمِ جنين هاي ماده است. ابزارهاي اوليه ويژه اي براي نيل بدين مقصود ابداع شده اند كه به شرح ذيل ميباشند:
• ابزار اوليه جهت جمع آوري نمونه هاي مايع آلانتوئيك از تخم ها در آخرين مراحل رشد جنين
• ابزار اوليه جهت تعيين ميزان استروژن در نمونه هاي مايع آلانتوئيك
• ابزار اوليه جهتِ دسته بندي و انجامِ واكسيناسيون تخمي و در آخر انتقالِ تخم هاي تعيين جنسيت شده ابداع و تكميل اين نوع دستگاه ها در مقياس تجاري در مرحله آزمايش است.

اصول تعيين جنسيت به روش دستي
اصول اوليه تعيين جنسيت به روش ژاپني يا ركتال در سال 1920 ميلادي پايه گذاري شد. با اين روش ژاپني ها در يافتند طي يكي دو روزِ ابتداي زندگي جوجه مي توان از روي برجستگي ها ، خطوط و چين هاي ركتوم پي به جنسيت جوجه برد (Jull, 19 34; Masui &Hasimoto ,1933 ). تعيين جنسيت به روش ركتال تغريبا نوعي هنر است كه اغلب توسط آسيايي ها انجام مي شود و مهارت و تمركز ويژه أي همچون تمركز زِن (Zen) را مي طلبد ( Hoh,1997 ). به علت سرعت عمل بالاي سِكسرها اغلب حدود 4/1% تا 8/1% وازدگي (اشتباه)و 5/0% تا 0/1% ميزان مرگ و مير بالا مي رود. آن ها معمولا كارگرهاي قراردادي هستند و مدام از يك جوجه كشي به جوجه كشي ديگر مي روند. آن ها در جوجه كشي اغلب ساعات كسل كننده أي را مي گذرانند. آمد و شدِ اين افراد بين جوجه كشي ها همواره صنعت مرغداري را در معرض انتقال بيماري ها بين مراكز توليد طيور قرار مي دهد.
روش ديگر تعيين جنسيت استفاده از سرعت رشد پرها در جوجه هاي هم خون است كه عامل اصلي آن ژن K است (Warren,1976 ) . در اين روش با آزمايش طول نسبي پوشش اوليه و پرپوشِ بال در جوجه هاي يكروزه اي كه حامل ژن K هستند جنسيت جوجه تعيين مي گردد. در اين روش همواره فرض بر آن است كه جوجه هاي مذكر ژن رشد كند پر و جوجه هاي ماده ژن رشد سريع پر را حمل مي كنند. اين روش نسبت به روش ژاپني ارزان تر بوده ونياز به نيروي كارٍ ماهر نيز ندارد. اما ژنٍ K كه سرعت رشد پرها را تعيين مي كند با نوعي ويروسٍ اندوژن ( ويروسي از خانوادهء اونكورنا ـ مترجم ) (Bacon et al., 1988 ) ارتباط دارد. اين ويروس باعث نوعي مقاومت ايمو نولوژيك (مصونيت) در برابر بيماري لوكوز لمفوئيد (Crittenden et al., 1987) مي شود و لذا در پرورش انبوه نوعي نقص محسوب مي شود. برخي از نژادهاي طيور نيز داراي رنگ هاي ويژه اي در پرهاي خود هستند كه در هر جنس متفاوت مي باشد اما اين نژادها نيز به اندازه نژادهاي ديگر داراي ارزش تجاري نيستند. لازم به ذكر است ميزان خطاي تعيين جنسيت بر اساس رنگ بيشتر از خطاي روش تعيين جنسيت از روي سرعت رشد پر است.
اصول تعيين جنسيت به روش خودكار
استقبال از روش تعيين جنسيت جنين طيور بصورت خودكار منوط به كاركرد دستگاهي است كه دقتِ تمايز آن براي هر 20000 تا 30000 تخم در ساعت حدود 5/98% باشد. البته هزينه تمام شده نيز نبايد بيش از هزينه تعيين جنسيت به صورت دستي باشد. تحقيقات پيشين عوامل فيزيولوژيك ديگري را اصول كار خود قرار داده بودند مانند : سرعت ضربان قلب (Laughlin et al .,1976 ;Glahn et al 1987 )، تمايز PCR از روي كرومزوم W ويژه در جنس ماده( Clinton ;1994;Uryu et al 1989;Petitte,1992 ) ، رزونانس هسته اي مغناطيسي براي تعيين تمايزات آناتوميك مثل اختلاف در غدد دو جنسِ نر و ماده(Vandenabeele, et al ,1993) ،و در نهايت سير و روندِ سلول شناختيِ تخم به عنوان اصول اصلي و بالقوه تعيين جنسيت تخمِ طيور . اما اصول طرح شده در اين مقاله شامل تعيين تركيبات مختص جنس در مايع جنيني تخمِ مرغ است( Gill et al ,.1983 ).
اساس تعيين جنسيت دستگاهِ خودكار وجودِ تركيبات استروژني در مايع آلانتوئيك جنينهاي ماده و عدم وجود اين تركيبات در مايع جنيني جنين هاي نر ميباشد. پيشتر ميزان استراديول در مايع آلانتوئيك جنين هاي گوشتي 17 روزه به وسيله كيت تجاري آن موسوم به كيت RIA (Diognostic Products,Los Angeles ,california ) اندازه گيري شده است.سطح استراديول در مايع آلانتوئيك جنين هاي نر قابل يافت و اندازه گيري نيست و يا اگر يافت شود كمتر از Pg/mg 42 است. اما سطح استراديول يافت شده در مايع الانتوئيك جنين هاي ماده چيزي حدود 830-113 Pg/mg مي باشد كه دست كم سه بار بيشتر از مقدار يافت شده در جنين هاي نر است.طي تحقيقات به عمل آمده بر روي 490 نمونه مايع آلانتوئيك معلوم شد استروژن تركيب شيميايي بي نظيري است كه به سادگي مي توان به وسيله آن جنسيت جنين طيور را آشكار ساخت. استروژن موجود در مايع آلانتوئيك اغلب به صورت تركيبات “سولفات” يا” گلوكورونيد” يافت مي گردد. براي يافتن استروژن آزاد در مايع آلانتوئيك اين مايع ابتدا بايد با سولفاتاز يا گلوكورونيداز فراوري شود (تا استروژن از تركيبات ديگر جدا شود) . جنين مرغ را مي توان بر اساس وجود تركيبات استروژني در مايع آلانتوئيك جنين ماده در خلالِ روزهاي 13 تا 18 زندگي جنين تعيين جنسيت كرد . لازم به ذكر است توجه به سن گله يا نژاد جوجه ها ضرورتي ندارد.

بررسي تحليلي تركيبات استروژني موجود در مايع آلانتوئيك دستگاه خودكار تعيين جنسيت مجهز به يك سنسور زنده ( LifeSensors Inc.Malven PA ) جهت تشخيص تركيبات استروژن در مايع آلانتوئيك است. اين سنسور زنده به لحاظ ژنتيك يك مخمر اصلاح شده است كه توليد و ترشح گيرنده استروژن انساني براي آن تعريف شده است ، ژن حامل كه داراي عامل عنصر پاسخگوي به استروژن است با آنزيم.coli E- B galactosidase جفت گرديده است( Butt & Chen ,1999 ). اين سلول مخمر همچنين قادر به توليد و ترشح آنزيم E.coli glucuronidase است ، اين آنزيم داراي قابليت شكستن تركيبات “گلوكورونيد – استروژن” است. استروژن به كمك آنزيم ياد شده از تركيب گلوكورونيد – استروژنِ موجود در مايع جنيني جداسازي مي شود. گلوكورونيدازمي تواند داراي منشاء ترشح از سنسور مخمر باشد و يا آنكه به محيط رشد مخمر افزوده شده باشد. گيرنده استروژن در حضور استروژن با عناصر پاسخگو به استروژن تشكيل باند يا پيوند مي دهد و نسخه برداري از ژن حامل را آغاز مي كند. بدين ترتيب ميزان غلظت استروژن در مايع آلانتوئيك با مقدار تحريك ژن حامل پيوستگي پيدا مي كند. فعاليت محصول ژن حامل يعني B_galactocidas با استفاده از سوبسترايي موسوم به O_Nitrophenil_beta-D_Galactopyranosidas (ONPG ) اندازه گيري مي شود . تركيب نهايي ماده أي زردرنگ است كه براي كالري متري يا اندازه گيري از روي رنگ مورد استفاده قرار مي گيرد. سنسور زنده قادر است مقادير پيكومولارِ هورمونِ تانيث يعني استروژن را تشخيص دهد. سويهء اصلي اين سنسور زنده يعني مخمر ( Saccaromyces Cervasia )كاربرد فراواني در صنعت پخت نان دارد.
سنسور حيرت انگيز ما قادر است تنها با استفاده از 4ul از مادهء آلانتوئيك , نر يا ماده بودن جنين را تشخيص دهد اما دستگاه خودكار تعيين جنسيت براي اطمينان از نتايج حاصله از 20ul مايع جنيني استفاده مي كند. نتيجهء كار سنسور در آزمايشگاه 100% موفقيت آميز بوده است.

نمونه برداري از مايع آلانتوئيك
مايع آلانتوئيك محيطِ ترشحي متابوليت هاي نيتروژني جنين مرغ محسوب مي شود (Romanoff, 1967 ). مايع آلانتوئيك از حوالي روز پنجم زندگي جنين پديدار مي شود وتا سيزدهمين روز به حداكثر مقدارِ خود مي رسد. با كم شدن رطوبت محيط و باز جذب آن حجم اين مايع نيز كاهش مي يابد اما تا روز هجدهم هنوز حجم قابل تمايزي ( mls 1تا 2 )از آن قابل تشخيص مي باشد( Romanoff, 1967 ).
تنها موانع بينِ مايع آلانتوئيك و پوستهء تخم مرغ غشاء هاي داخلي و خارجي پوسته و غشا هاي كوريو آلانتوئيك هستند. هر چند كه مايع آلانتوئيك تمام محيطِ تخم مرغ واجدِ جنين را احاطه كرده است اما تجمع آن بيشتر در راس تخم مرغ درست زيرِ غشاءهايي است كه روي اتاقك هوايي قرار دارند. علت تجمع مايع آلانتوئيك در راس تخم مرغ بيشتر به خاطر نيروي جاذبه و جايگزيني جنين و كيسهء زرده در زير است. به خاطر متغيير بودن حجم كيسهء هوايي بين تخم مرغ ها نمونه برداري از مايع آلانتوئيك در وضعيتِ ايستادهء تخم مرغ اغلب با مشكلاتي همراه است.
مي توان از نيروي جاذبه براي راندنِ مايع آلانتوئيك به محل مناسب نمونه گيري استفاده كرد. اگر تخم مرغ را در محور طولي آن بخوابانيم ، مايع آلانتوئيك در راس درست زيرِ پوسته قرار مي گيرد. بدين ترتيب با خواباندن تخم مرغ به پهلو كار نمونه برداري به ميزان 20ul بسيار ساده خواهد شد و آزمونِ سنسور ما ميسر مي گردد. كمپاني Embrox يك نمونهء ابتدايي با يك خط توليد ابداع كرده است كه مايع آلانتوئيك را از تخمِ جوجه هاي گوشتي نمونه برداري مي كند. با بهينه كردنِ فرايندِ نمونه برداري هنگام استقرار تخم مرغ در محور طولي در جزئياتي چون عمق نمونه برداري ، نوع سوزن مورد استفاده ، ميزان مكش ، و زاويهء استقرارِ تخم مرغ حدود 96% از تخم مرغ ها آزمايش خود را با موفقيت گذراندند. در نمونه هاي بعدي تجاري بايد عملكرد دستگاه بهتر باشد. نمونة ابتدايي دستگاه خودكار تعيين جنسيت كمپاني Embrex يك نمونهء تجاري ابتدايي با قابليت 5000 هزار تخم مرغ در ساعت ابداع كرده است كه هم اكنون در حال سپري كردن آزمايش خود در يك سالنِ جوجه كشي است و سازندگان پيوسته براي بهينه شدن عملكردِ دستگاه در تلاشند. دستگاهِ خودكارِ تعيين جنسيت شامل سه اتاقكِ مستقل از هم است كه به وسيلهء يك شبكه باهم ارتباط دارند. اتاقك ِاول ، محفظه اي است كه از مايع آلانتوئيك نمونه برداري مي كند. دسته أي از تخم مرغ ها طي روزهاي 15 ، 16 يا هفدهمين روز از 21 روز دوره رشد جنين به صورت دستي ،طيِ چرخه اي جمع آوري مي شوند و بر روي نقاله اي قرار مي گيرند. سپس يك سنسورِ نوري به صورت اتوماتيك تخم مرغ هاي تميز را تشخيص داده و سپس تخم مرغ هاي كثيف به وسيلهء لوله هاي مكنده أي جدا شده ودر شانه هايي جداگانه قرار مي گيرند. در مرحلهء بعد شانه هاي مذكور دوباره تخم مرغ ها را به جايگاهشان باز گردانده و متمركز مي سازند. حال نوبت سوزن نمونه برداري است كه درست در مركز، در عمق ويژه أي وارد هر تخم مرغ شده و 20ul مايع آلانتوئيك را نمونه برداري مي كند .حال نمونه هاي مايعِ جمع آوري شده در شيارهاي ِيك قالب پلاستيكي با باركد ترموفرم ( باركدِ ساخته شده به وسيلهء حرارت ) ريخته شده و ته نشين مي گردند. هر قالب تقريبا داراي 2500 شيار است كه به همان ترتيب همانندِ تخم مرغ ها قرارگرفته اند. سوزن ها در پيِ هر نمونه برداري از هر تخم مرغ تميز مي شوند. در مرحله بعدي تخم مرغ ها در شانه هايِ واجدِ باركد به صورت ايستاده دوباره قرار گرفته و مجدداً به محل سالن جوجه كشي بازگردانده مي شوند. سپس قالب هاي آزمايش به صورت دستي در چرخ دستيِ قفسه داري قرار مي گيرند . حال نوبت كامپيوتر شبكه است كه باركدِ شانه هاي تخم مرغ را با قالب هاي حاوي مايعِ آلانتوئيك تطابق دهد. اتاقكِ دوم يك نمونهء آزمايشگرِ خودكار است. به كمكِ يك اپراتور چرخدستي ِحاويِ قفسه هاي قالب ها واردِ دستگاهِ خودكارِ آزمايشگر مي شود. قالبها به كمك يك سيستمِ انتقال دهنده زيرِ سُرنگ توزيع قرار مي گيرند. در اين بخش سرنگ توزيع به هر شيار 30ul مٌعرفِ ويژهء سنسورِ زنده اضافه مي كند. افزودنِ معرف به شيارهاي يك قالب 5 تا 6 دقيقه زمان نياز دارد. سپس هر قالب به طور جداگانه به مدت 4 ساعت در يك محفظهء انكوباتور تحت شرايط تعريف شده قرار مي گيرد. در مرحلهء بعد سوبستراي ONPG به طور اتوماتيك به هر شيار افزوده مي گردد ، پس از 30 دقيقه رنگ هاي مٌعرف آشكار مي گردند. با ظهورِ رنگ ها يك دوربين CCD به دقت از هر شيار اسكن مي گيرد و نر يا ماده بودنِ هر تخم مرغ تعيين مي گردد. از اينجا به بعد كار ساده است ، اطلاعات جمع آوري شده با شانه هاي تخم مرغ ها تطبيق داده مي شود . سپس تمام قالب هاي حاوي معرف آزمايش به صورت اتوماتيك جمع آوري شده و بر روي چرخدستي قرار مي گيرند. در نهايت اين قالب ها پيش از انهدام ضدعفوني مي گردند تا سنسور زندهء موجود در آن ها به طور كامل از ميان برود.
اتاقك سوم وظيفة دسته بندي تخم مرغ هارا بر اساس جنسيت بر عهده دارد. همچنين در اين بخش تخم مرغ هاي نر معدوم گشته و تخم مرغ هاي ماده نيز در رديف هايي چيده- شده و پس از واكسيناسيونِ درون تخمي روانهء سبدهاي تفريخ مي گردند. در حقيقت اين شبكهء كامل بر اساس باركد موجود بر روي شانه ها و اطلاعات طبقه بندي شده جنسيت تخم مرغ ها را تعيين مي كند.

تاثيرات اين روش بر تفريخ
آزمايشات بسياري براي ارزيابي تاثيرات تعيين جنسيت به روش ياد شده در حال انجام است. در اين روش ناگزيريم طي روزهاي 15 ،16 يا هفدهمِ رشد جنين ابتدا يك سوراخ در پهلوي تخم مرغ و سپس در روزهاي 18 يا نوزدهم سوراخ ديگري در راس تخم مرغ براي انجام واكسيناسيون ايجاد كنيم. تا كنون آزمايشات بسياري براي تعيين تاثيرات اين روش بر تفريخ تخم صورت گرفته است.
در تحقيقات اوليه تاثير ايزوله يا قرنطينه بودنِ محل نمونه برداري بر ميزان تفريخ ارزيابي شده است. طي اين آزمايش تخمِ ، مرغ هاي گوشتي در روز شانزدهمِ انكوباسيون به صورت دستي سوراخ شدند سپس به دستگاه هاي ستر بازگردانده شده و مجددا در روز نوزدهمِ انكوباسيون به صورت درون تخمي واكسينه شدند. پس از انجام دو آزمايش مشخص شد ايجاد سوراخ در پوستهء تخم مرغ در روز شانزدهم موجب كاهش تفريخ به ميزان 2 % مي شود(جدول 1 ). حتي به كار بردن تدابير ويژهء قرنطينه نيز كاهشِ تفريخ را تعديل نكرد.


جدول 1-تاثير تدابير قرنطينه بر ميزان تفريخ در تعيين جنسيت به صورت خودكار

تيمار	آزمون اول %زنده تفريخ شده	آزمون دوم %زنده تفريخ شده	ميانگين	جمع كل
شاهد	A 8/95	0/96	9 /95	(36)5145
سوراخ شده	B7/93	3/94	0 /94	(36)5145
سوراخ و قرنطينه	B1/94	8/93	0/94	(36)5145

حروف A و B اختلاف معني داري معادل ( p<.05 ) است.
در آزمايشات بعدي تاثير ضدعفوني كردن جايگاه برميزان تفريخ پيش از سوراخ كردن و نمونه برداري از تخم مرغ ها ارزيابي شد . آزمايشات از تاثير مثبت ضدعفوني پيش از نمونه برداري خبر دادند .در اين روش آثار منفي سوراخ كردنِ پوسته در روزِ شانزدهمِ انكوباسيون تا حدودي جبران مي شد (جدول 2).در سال 2002 ميلادي تعيين جنسيت به وسيلهء دستگاه هاي ابداعي اوليه و تاثير آن ها بر ميزان تفريخ ارزيابي گرديد.

جدول2- تاثير ضدعفوني جايگاه برميزان تفريخ پيش از نمونه برداري

تيمار	%زنده تفريخ شده	جمع كل تخم مرغ ها
شاهد	A 96/6	(42)5670
سوراخ شده	B 95/7	(42)5670
ضدعفوني و سوراخ كردن	A 96/7	(42)5670

نتيجه
كمپاني Embrx در نهايت امكانپذير بودنِ اصول اين روش را در سالن هاي جوجه كشي آينده روشن خواهد ساخت. مشكلاتِ جدي اين روش شاملِ مواردِ ذيل است:
امكان نمونه برداري با درصد بالا از هر تخم مرغي بدون توجه به شكل واندازهء آن البته بايد تاثيرات منفي اين روش بر ميزان تفريخ و بر عملكرد آتي جوجه در فارم هاي تجاري اندك باشد.فراهم آوردن نيروي كارِ ماشيني كافي و قابل اطمينان به وسيلهء دستگاه ه هاي ابداعي ودر نهايت عملكرد دقيق و صحيحِ سنسور زنده در محيطِ جوجه كشي ها با از ميان رفتن موانع ياد شده كمپاني Embrex در آينده دستگاه هايي با قابليت فراوري 20000 تا 30000 تخم مرغ در ساعت خواهد ساخت. در صورت موفقيت آميز بودن اين روش تا حدودي از بحث هاي مربوط به حقوق حيوانات در خصوص معدوم كردن جوجه هاي نر كاسته خواهد شد و جنجال كمتري خواهيم داشت

پرورش قرقاول

مقدمه:

پرورش قرقاول در سالهای اخیر در بسیاری از کشورهای جهان به خاطر استفاده از گوشت، رهاسازی در شکارگاهها و بهره برداری به صورت شکار به یک شاخه مهم از پرورش پرندگان تبدیل شده است. با آن که پرورش این پرنده در عمل به دلیل ریزه کاریهایش مشکلاتی را در بردارد اما در مقیاس کوچکتر با توجه به قابلیت استفاده از محیط زیست و نادر بودن نوع وحشی آن ، یکی از سودآورترین پرندگان نسبت به دیگرا پرندگان همطراز از خود است

قرقاول از جمله پرندگان بومی و نادر در ایران است که در مراتع و بوته‌زارها زندگی می‌کند. این پرنده در زبان محلی تورنگ یا تیرنگ نامیده می‌شود. قرقاول یکی از زیباترین پرندگان ایران است و به نوعی جز مجموعه تنوع زیستی ایران محسوب می‌شود که با تغذیه از دانه‌های گیاهی و حشرات می‌تواند در حفظ محصولات کشاورزی مفید باشد.




گونه‌های قرقاول در ایران

قرقاولهای ایران همه از یک گونه‌اند ولی با توجه به پراکندگی جغرافیایی و تفاوتهای ظاهری برخی آنها را به 4 زیر گونه تقسیم می‌کنند:

• قرقاولهای ارسباران و دشت مغان
• قرقاولهای تالش از آستارا تا چالوس
• قرقاولهای گلستان از بابل تا گلستان
• قرقاولهای سرخس و حوالی رودخانه مرزی هریرود

اهداف تحقیقات قرقاول در ایران

عمده اهداف پرورش قرقاول در ایران ایجاد پرورشگاههای مناسب و مزارع مادر برای تولید تخمهای نطفه‌دار ، رها سازی تعدادی از این پرنده در مکانهایی که نسل این پرنده در حال انقراض است، حفظ ذخائر ژنتیکی کشور ، جذب توریست و شکارچیان به مناطق دیدنی و بکر کشور ، تهیه قرقاول برای باغ وحشها به منظور بازدید عموم می‌باشد.
تفاوت ظاهری جنس نر و ماده
جنس نر و ماده قرقاول کاملا باهم فرق دارند. آنها معمولا از گونه به گونه دیگر از لحاظ رنگ پر متنوعند. نرهای بالغ پرو بال رنگین و دمی دراز و سر و گردن آنها سبز تیره و براق است. قرقاولهای ماده دارای رنگ پرهای نخودی تیره ، با لکه‌های قهوه‌ای زیاد و به رنگ محیط اطراف می‌باشد. قرقاولهای نر دارای صدایی شبیه به کورکور می‌باشند و غالبا به هنگام هیجان و تحریک سرو صدای زیادی در زیستگاه خویش ایجاد می‌کنند. نرها 88 سانتیمتر و ماده‌ها بین 53 تا 62 سانتیمتر طول دارند. سر این پرنده به رنگ سبز براق و پوست برهنه دور چشمش قرمز روشن است.

نکات کلیدی در پرورش قرقاولجوجه کشی
جوجه قرقاول یک روزه همانند سایر حیوانات تازه متولد شده به مراقبتهای ویژه و بخصوص دسترسی به غذاهای کافی نیاز دارد. همچنین سالن محل پرورش جوجه‌ها باید دراری فضای کافی باشد و در ضمن کاملا تمیز و ضدعفونی شده باشد. هر جوجه قرقاول نیاز به 0.5 فوت مربع فضا دارد. کف سالن باید با خاک اره پوشیده شده باشد و هرگز نباید از کاغذ و مواد نامناسب دیگر برای پوشش بستر استفاده کنیم چرا که جوجه قرقاول در ایستادن روی سطوح صاف ، همواره دچار مشکل می‌شود. هر مادر مصنوعی برای حداقل 200 الی 250 جوجه در نظر گرفته می‌شود.

از آنجایی که معمولا دسترسی به تخم مرغهای نطفه‌دار در اواخر بهار و اوایل تابستان امکان پذیر است به منابع حرارتی چندانی برای تولید گرما در سالن احتیاج نمی‌باشد. معمولا برای اعمال برنامه‌های نوری در سالن از لامپهای مادون قرمز استفاده می‌شود. این لامپها باید حاوی پرتوهای نور قرمز رنگ باشد چرا که نور سفید باعث ایجاد مشکلات دگرخواری و کانیبالیسم در سالن پرورش می‌شود.

دانخوریها معمولا بعد از هفته اول باید عموما در مکانهای از سالن تعبیه شوند که نور مادون قرمز مستقیما بر مواد خوراکی نتابد زیرا باعث تخریب ویتامینهای موجود در جیره بخصوص ریبوفلاوین می‌شود. دمای مادر مصنوعی در هفته اول باید 100 درجه فارنهایت باشد و 24 ساعت قبل از ورود جوجه‌های قرقاول به سالن باید دمای مناسب در داخل سالن تامین گردد. نظارت و بازرسی مستمر سالن بخصوص در روزهای اول و دوم ضروری می‌باشد و عملکرد لامپهای مادون قرمز سالن باید بررسی شود.

بعد از هفته اول دمای سالن به تدریج 5 درجه کاهش می‌یابد تا اینکه نهایتا در 85 درجه فارنهایت باقی می‌ماند. بعد از گذراندن 4 هفته پرورش از منابع حرارتی کمتری در سالن استفاده کرد ولی بهر حال توصیه می‌شود که در هر زمان برای پیشگیری از وقوع مسائلی مانند لرزیدن قرقاولها و دیگر مسائل پیش بینی شده، آماده راه اندازی سیستمهای حرارتی موجود در سالن بود. در دوره تخمگذاری قرقاولها دمای سالن در حدود 70 الی 80 درجه فارنهایت توصیه می‌شود.
تغذیه:
دسترسی به غذا برای جوجه‌های قرقاول از ضروریات انکارناپذیر پرورش می‌باشد. جیره‌های غذایی پرندگان زینتی و یا بوقلمون توسط چندین شرکت تجاری آمریکایی تولید می‌شود که قابل اطمینان و توصیه می‌باشد. جیره آغازین باید حاوی 28 الی 30 درصد پروتئین باشد که برای برآورد احتیاجات این پرنده برای رشد سریع و پردرآوری ضروری می‌باشد. جیره‌های که به شکل کرامبل و خمیری ارائه می‌شوند نتایج رضایت بخشی را موجب گردیده‌اند. اما باید توجه داشت که جوجه‌های قرقاول قادر به مصرف خوراک پلت شده تا سن سه هفتگی نیستند. جیره‌های غذایی قرقاول باید حتما حاوی کوکسیدواستات باشد تا از ابتلا به کوکسیدوز جلوگیری شود.
احتیاجات آب
آب از نیازمندیهای اصلی قرقاولهای جوان محسوب می‌شود. خنکی و تمیزی آب باید همواره رعایت شود. ابتدا می‌توان از سنگهای رنگین و سنگ مرمر در ظروف آب قرقاولها استفاده کرد تا از خیس شدن آنها در نتیجه ورود به داخل آبخوری جلوگیری کند. محل قرار گرفتن آبخوریها باید دور از خارج از محل نصب مادر مصنوعی باشد. یک قرقاول در حال رشد به 2 الی 5 گالن آب نیاز دارد و 200 قرقاول در حال رشد بعد از دو هفته اول روزانه به 5 گالن آب نیاز دارند.

کانیبالیسم و پرکنی:
قرقاولهای پرورشی تمایل به کانیبالیسم و پرکنی یکدیگر را در دوره رشد دارند. این مسئله معمولا هنگام کمبودهای تغذیه‌ای و نبود آب و غذای کافی و دمای مناسب سالن اتفاق می‌افتد. ازدحام بیش از حد جوجه‌ها معمولا در مواقع استفاده از نور سفید در سالن مشاهده می‌شود. وقتی کانیبالیسم شروع می‌شود کنترل آن غیر ممکن است و معمولا تمام تلاشیهای مربوط را باید بر روی جنبه‌های پیشگیری قضیه باید معطوف کرد.

اصول بهداشتی سالنهای پرورش قرقاول:

سرکشی مداوم و پیوسته گل پرورشی ، رمز موفقیت یک دوره پرورشی و تضمینکننده سلامتی گله است. به عنوان مثال اگر مشاهده شود که پرندگان در یک جابیش از حد اذحام نموده‌اند و یا به حالت غیر طبیعی ایستاده‌اند و یامشاهده مرگ و میر و تلفات غیر طبیعی در سالن ، مواردی است که ما را درتشخیص به موقع و سبب شناسی وقایع کمک می‌کند. باید همواره به خاطر داشت کهپیشگیری بیماری بیش از درمان باید مورد توجه قرار گیرد.
از اصولبهداشتی لازم در سالنهای پرورش قرقاول تمیزی و ضدعفونی سالن و تجهیزات وعاری بودن اقلام غذایی از کپک و قارچهای آلوده کننده می‌باشد. قرقاولهااکثرا به بیماریهایی که مرغ دچار می‌شود با همان علائم به آن امراض مبتلامی‌شوند. از بیشترین بیماریهای رایج بین قرقاولها می‌توان به کوکسیدوز ،آلودگهای انگلی ،مسمومیتهای قارچیوبوتولیسماشاره نمود. که در صورت مشاهده یکی از نشانه‌های آلودگی به این بیماریها
باید سریعا دامپزشکان و متخصصان مربوط را به کمک طلبید

در ابتدا باید توجه داشت که هرچند تجربه های حاصله طی چندین سال پرورش در جای خود مفید و موثر خواهد بود، اما همیشه ممکن است با مواردی متفاوت از قبل روبه رو شویم. چنانکه کسب موفقیت طی یک دوره پرورش بمعنی عاری از مشکل بودن سایر دوره ها و مراحل نخواهد بود. اما پیشگیری قبل از درمان توصیه ای است بسیار ارزنده که می تواند بعنوان عاملی بازدارنده در بروز هرگونه مشکل و رویداد مدنظر قرار گیرد.
فضای پرورش:
بستر پرورش باید حتی المقدور سر پوشیده و دارای کف بتنی باشد. اما برای جوجه ها یا گله های محدود، کف چوبی هم مناسب به نظر رسیده که متضمن شرایطی نظیر کیفیت چوب و فواصل تمییز کاری کف آن می باشد. در صورتی که قبلا در بستر ماکیانی از قبیل مرغ یا بوقلمون نگهداری می شده، باید کاملا کف بستر را از هرگونه مواد ضایعاتی و کود زدوده و گندزدایی نمود. به هر حال پس از هر نوبت پرورش باید سالن را تمییز و ضدعفونی نموده و چند روزی قبل از جایگزین جوجه های جدید، دمای آنرا به حد مطلوب رسانده و بستر را خشک و بدون رطوبت نگه داشت. زیرا بستر خیس یا مرطوب استارت شیوع بیماریهایی نظیر کوکسدیوز بوده که درمان آن چندان سهل نمی باشد.
منابع گرما زا:
برای جوجه های ۱-۳۰ روزه می توان از منابع گرمازا نظیر لامپ یا هیتر های آویزان استفاده نمود.برای مثال از لامپ های حرارتی ۲۵۰ وات می توان برای ۲۵۰ جوجه استفاده نمود. اما گزینه ایده آل آن است که از لامپ های حرارتی پشت جیوه ای قرمز استفاده نمود. زیرا از مزیت هایی همانند مصرف کمتر برق(۶۰ وات)، نور قرمز(ضد قارچ و باکتری) وهمچنین گرمای بیشتری برخوردار است. به منظور تنظیم فاصله منابع گرمازا تا کف سالن، باید وضعیت جوجه ها را بررسی نمود. به طوری که اگر جوجه ها در زیر منبع حرارتی تجمع کرده باید فاصله را کاهش‌ (افزایش دما) و در صورتی که به اطراف پراکنده شده، باید آنرا افزایش داد (کاهش دما). در اغلب موارد مشکلات ناشی از سرما بوده اما باید توجه داشت که گرمای بیش از حد موجب خشکی عضلات جوجه ها و مرگ زودرس آنها می گردد. در صورت استفاده از لامپ های حرارتی باید در نظر داشت چنانچه هر یک از لامپ ها سوخته باشد یا اتصالی در مدار آنها ایجاد گردد، منجر به افت دما گردیده که در مواقع بحرانی جوجه ها روی هم ریخته و درصدی از تلفات بعلت خفگی را در پی خواهد داشت.
گارد یا محافظ جوجه ها:
این مبحث تنها مربوط به جوجه های ۱-۱۰ روزه می باشد. به طوری که باید با ایجاد گارد از جنس توری یا سایر وسایل همانند مقوا یا بلوک سفال، جوجه ها را در نزدیک منبع حرارتی نگه داشت. این عمل باید تا زمانی ادامه یابد که جوجه ها به طور کامل با فضا آشنا شده و در صورت رها شدن از داخل محفظه گارد، قادر به پیدا کردن منبع حرارتی باشند. ارتفاع گارد باید قریب به ۳۰ سانتیمتر و شکل آن به صورت مدور باشد به طوری که ۴ گوشه بستر که محل اصلی جمع شدن جوجه ها می باشد حذف گردد. گارد (محافظ ) را باید زمانی برداشت که جوجه ها قادر به پریدن از روی آن بوده که اغلب در ۱۰ روزگی به بعد می باشد. فضای گارد را باید همیشه تمییز نگه داشت و از خیس شدن یا کثیفی بیش از حد آن جلوگیری نمود.
ظروف آبخوری و دانخوری:
ظروف آبخوری و دانخوری، حتی الامکان باید از جنس پلاستیک باشد زیرا در برابر خمیدگی یا شکستگی مقاوم بوده و به سهولت می توان آنرا تمییز نمود. ظروف دانخوری جوجه ها در چند روز اول باید پهن و سینی مانند باشد تا براحتی بتوانند به خوراک دسترسی داشته و همچنین پنجه های خود را با به هم زدن دان تقویت نمایند. اما با بالا رفتن سن جوجه ها باید از ظرف کشیده و دهن باریک جهت جلوگیری از ضایعات و هرز رفتن خوراک استفاده نمود. در کنار ظروف دانخوری، برای هر ۵۰ جوجه باید ۲ تا ۳ ظرف آبخوری را تعبیه نمود.
تغذیه:
خوراک مصرفی در دوره پرورش، بخش اعظمی از هزینه های این دوره را شامل می شود. لذا ترکیب و چگونگی تهیه آن بسیار حائز اهمیت است. باید توجه داشت که هرگز از خوراک سایر ماکیان بالاخص مرغ استفاده نگردد. دان مورد استفاده جوجه قرقاول ها باید دارای ۲۸% پروتئین و در سنین بالغ ۲۴% باشد. همچنین از تازه بودن و ترکیب ایده آل دان باید اطمینان حاصل نمود. زیرا اثر مطلوب اکثر مواد معدنی و ویتامین های موجود در خوراک پس از مدتی طولانی از بین رفته و فاقد ارزش غذایی می باشد. گندم، سویا و ذرت از ترکیبات اصلی خوراک قرقاول می باشد.
دارو و درمان:
بهترین اقدامات درمانی برای دوره های پرورش، اعمال مدیریت صحیح می باشد. به طوری که غذای مطلوب و آب تازه بهترین ر‍‍ژیم درمانی برای حصول نتایج ایده آل خواهد بود. از آنجایی که ۸۰% خون را آب تشکیل می دهد، لذا می توان در نظر داشت که آب مصرفی چه تاثیری را در پی خواهد داشت. آب مصرفی گله هر صبح و هر شب باید تعویض و ظروف آن هر ۲ روز یکبار تمییز و ضدعفونی گردد. در صورت اصرار به مصرف محلول های درمانی، می توان از مخلوط ویتامین الکترولیت استفاده نمود.
کنیبالیسم (همخواری):
مسئله کنیبالیسم یا پرکنی در بین ماکیان پرورشی رایج و معمول تلقی گردیده که آنرا می توان با توجه به ۲ نکته تحت کنترل قرار داد. محرک اولیه عمل پرکنی (همخواری) و مراتب حاد آن شلوغی گله یا فضای کوچک و نامناسب بستر می باشد. همچنین نور شدید، تهویه نامطلوب و فقر پاره ای از مواد تغذیه همچون نمک می تواند عاملی جهت شیوع کنیبالیسم تلقی گردد. در صورت شیوع کنیبالیسم باید آنرا سریعا در مراحل آغازین متوقف نمود که در غیر این صورت، کنترل آن دیگر میسر نخواهد بود. هنگام مشاهده عامل کنیبالیسم باید نور بستر را با پوشاندن پنجره ها و منافذ درب ها، کم و تاریک تر نمود. به حدی که تنها قادر به تشخیص و یافتن ظروف آب و غذا باشند. همچنین در صورت امکان باید بستر را گسترش داده یا تعدادی از گله را به مکانی دیگر انتقال داد. چنانچه هریک از راهکارهای فوق موثر واقع نگردد، باید گله را نوک چینی نمود. این عمل بسیار حساس بوده و تبحر خاص خود را می طلبد. به طوری که تنها باید نوک بالا را تا قسمت استخوانی قطع نمود. در صورتی که پس از نوک چینی، خونریزی مشاهده گردد، می توان از نیترات نقره به منظور جلوگیری از آن استفاده نمود. اما در مبحث کنیبالیسم بهترین راهکار جلوگیری از بروز آن می باشد که بدین منظور باید به طور متناوب گله را چک نمود. با توجه به اینکه کنیبالیسم از قسمت پشت شایع است، لذا از ۱۵ روزگی به بعد باید هر چند روز یکبار تعدادی از گله را جدا نموده و وضعیت پرهای پشت آنها را بررسی نمود.
انتخاب تخم برای جوجه کشی:
به منظور انتخاب بهترین تخم ها جهت جوجه گیری باید به مشخصاتی از گله تخمگذار توجه داشت که در ذیل بیان می گردد.
- روند توسعه نرمال گله و همچنین حصول اطمینان از شرایط بهداشت و سلامت کامل آن.
- سازگار با شرایط جفتگیری (جفت نر انتخاب شده) و تولید تخم با درصد بالای نطفه داری
- عدم اختلال در فرایند جفتگیری
- تغذیه شده با جیره مناسب گله مولد
- عدم همخونی گله به طوری که در حد (f1) باشد.
- از ذخیره و نگهداری تخم های بیش از حد درشت یا ریز باید خودداری نمود زیرا تخم های بیش از حد درشت درصد هچ پایین را داشته و تخم های ریز نیز جوجه هایی با جثه ضعیف و کوچک را به بار می آورد.
- از ذخیره و نگهداری تخم های با پوسته نازک یا ترک خورده باید خودداری نمود. زیرا اینگونه تخم ها رطوبت مورد نیاز جهت رشد جنین را به سختی در خود نگه داشته و از سوی دیگر احتمال وقوع بیماریهای ارگانیسمی در تخم های ترک خورده افزایش می یابد.
از قراردادن تخم های با شکل غیر معمول در دستگاه باید خودداری و تنها از تخم های تمییز و سالم برای جوجه کشی استفاده نمود. شستن تخم ها یا تمییز کردن آنها با پارچه مرطوب توصیه نمی گردد زیرا با شستن تخم پوشش محافظ آن از بین رفته و منافذی برای ورود انواع باکتری که عامل بیماریهای ارگانیسمی بوده، ایجاد می گردد.
ذخیره و مراقبت از تخم:
در بسیاری از موارد، توجهات تنها معطوف به دوره جوجه کشی بوده و مراقبت خاصی از تخم های ذخیره شده برای قرار گرفتن در دستگاه بعمل نمی آید. در حالی که مدت زمان ذخیره و نگهداری بیشتر از زمان جوجه کشی حائز اهمیت می باشد. زیرا حتی در این زمان نطفه تخم بعنوان یک جنین، زنده و در حال زیست بوده و هرگونه غفلت و عدم رعایت نکات مربوطه موجب هچ ناموفق و یا مشکلاتی اعم از مرگ جنین یا نقص عضو و مشکلات ارگانیسمی می گردد. لذا در مدت زمان نگهداری تخم ها باید نکات زیر را مد نظر قرار داد.
- تخم ها را باید حداقل روزی ۳ بار جمع آوری نمود. اما در صورتی که دمای روز به بالای ۸۵f رسیده، باید دفعات جمع آوری را به ۵ مرتبه افزایش داد. تخم ها را به طور کلی ۲ تا ۳ دفعه در صبح و ۱ تا ۲ دفعه در بعد از ظهر جمع آوری نمایید.
- تخم های دارای آلودگی اندک همانند لکه خون روی پوسته، ذرات کود چسبیده یا گرد و غبار بستر را می توان با ساب زنی توسط کاغذ سنباده نرم برای زمان جوجه کشی ذخیره و آماده نمود.
- تخم ها را باید در شرایط مرطوب و خنک ( دمای ۱۵ – ۱۴) (رطوبت ۷۵ – ۷۳ درصد) نگهداری نمود.
- تخم را باید به حالتی در شانه های ذخیره قرار داد که انتهای کوچک تخم رو به پایین باشد.
- در صورت ذخیره تخم ها برای مدت زمانی بیشتر از ۶-۵ روز، باید آنها را روزی ۲-۱ بار چرخاند و وضعیت آنها را بررسی نمود. بهترین زمان برای نگهداری تخم ها ۸-۷ روز بوده و حداکثر تلرانس آن ۱۲-۱۱ روز بوده که توصیه نمی گردد. زیرا با گذشت زمانی بیشتر از آن، درصد هچ تخم ها افت می نماید. هنگام انتقال تخم ها از اتاق ذخیره به دستگاه، باید اندکی تامل نمود تا دمای تخم ها که تقریبا ۱۵ درجه می باشد با دمای معمول هوا منطبق گردد. زیرا در غیر این صورت، انتقال ناگهانی تخم ها از محفظه ذخیره به دستگاه باعث افزایش شدید دما شده که موجب کندانس رطویت و وارد آمدن شوک خسارت باری به تخم ها می گردد.
دستگاه جوجه کشی:
برای واحد های بزرگ می توان دستگاه ستر و هچر را به صورت مجزا در نظر داشت و در مورد واحد های مبتدی یا دارای ظرفیت محدود می توان از یک دستگاه جوجه کشی دارای شانه های ستر وسبد های هچر استفاده نمود. به طوری که بعد از ۲۱ روز تخم ها از شانه های ستر برداشته شده، به سبد هچر انتقال یافته و در داخل دستگاه قرار می گیرد. اما آنچه در این میان حائز اهمیت است محل استقرار دستگاه در فضای مسقف و بسته بوده که دارای سیستم تهویه مطلوب جهت فراهم آوردن هوای تازه می باشد. در کنار تهویه نامطلوب، چرخش تخم و گندزدایی دستگاه و تخم ها، اغلب مشکلاتی که در زمان هچ روی می دهد ناشی از بی دقتی در کنترل دما و رطوبت دستگاه می باشد. به طوری که دما و رطوبت بیش از حد کم یا زیاد طی فاصله زمانی خاصی در رشد و وضعیت زیستی جنین تاثیر گذاشته و می تواند مشکلاتی نظیر مرگ جنین، ضعف یا خروج سخت جوجه از تخم را به بار آورد. در دستگاههای تمام اتوماتیک که دارای فن جریان هوا می باشد، بهترین دما تا ۲۱ روز۹/۹۸ f با تلرانس ۵/۰ f می باشد. باید در نظر داشت که گرمای بیش از حد دستگاه یا موجب مرگ جنین در اثر تبخیر زود هنگام رطوبت شده یا تولد زودرس جوجه ها پیش از زمان مقرر را باعث می گردد.
در مورد رطوبت دستگاه، تا روز ۲۱ باید آنرا روی ۶۰-۵۸% رطوبت نسبی یا ۸۶-۸۴% f قرار داده و در ۳ روز آخر آنرا تا ۶۸% نسبی یا (۹۰f ) افزایش داد. باید توجه داشت که میزان تهویه در روز های آخر جوجه کشی و نیز در زمان هچ افزایش یابد. تنظیم شرایط تهویه بدین دلیل حائز اهمیت است که اکسیژن از روزنه های تخم وارد شده و از سوی دیگر دی اکسید کربن به همین روش از تخم خارج می گردد. لذا با افزایش حجم و رشد جنین باید به میزان تهویه افزود تا اکسیژن بیشتری به جوجه برسد